Buiten kerk en moskee

Tabel 4.1
Seculier, overwegend spiritueel of (traditioneel) gelovig naar geslacht, leeftijd en opleiding, 2020
(in procenten)
seculier spiritueel gelovig
allen 52 16 33
man 57 14 29
vrouw 47 18 35
15 - 24 jaar 63 11 25
25 - 34 jaar 62 12 26
35 - 44 jaar 53 16 31
45 - 54 jaar 53 15 32
55 - 64 jaar 52 17 31
≥ 65 jaar 44 18 38
basisonderwijs 48 11 41
vmbo 45 15 40
havo/vwo 58 15 27
mbo 51 17 32
hbo 51 18 31
wo 61 14 26
Bron: scp (GeZ’20)
Mannen zijn dus wat vaker seculier, terwijl vrouwen iets eerder aangeven spiritueel- of traditioneel-gelovig
te zijn. Dit strookt met onze eigen (kwalitatieve) observaties (zie hoofdstuk
5). We hebben vertegenwoordigers van atheïstische en spirituele organisaties gesproken
en zijn ook naar een bijeenkomst van atheïsten en een parabeurs gegaan. Terwijl de
vertegenwoordigers en leden van de atheïstische organisaties overwegend man zijn (naar
schatting doorgaans zo’n 70 tot 80%), was de verhouding bij de spirituele organisaties het
omgekeerde. Jongeren zijn zoals bekend minder gelovig dan ouderen, hoewel hierbij naast
het leeftijdseffect (Peacock en Poloma 1999; Schwadel 2011; White 2014) ook het geboortecohort
(generatie-effect) zelfstandig een belangrijke (maar daarvan moeilijk te ontwarren)
rol speelt (Van Houwelingen en De Hart 2019).
Met het opleidingsniveau neemt het percentage atheïsten en agnosten toe, waarbij opvalt
dat het percentage seculieren het hoogst is voor diegenen met een havo- en/of vwodiploma
óf een afgeronde academische opleiding. Mogelijk is dus niet zozeer het niveau
van de opleiding als wel het soort onderwijs (praktisch versus theoretisch) van invloed op
de kans wel of niet seculier te zijn. Een multivariate regressieanalyse wijst verder bovendien
uit dat het effect van opleiding grotendeels samenvalt met het inkomenseffect: hoe
hoger de opleiding, hoe hoger het inkomen en hogere inkomens zijn (dus ook) vaker
agnost of atheïst. Ten slotte, gecontroleerd voor geslacht, leeftijd, opleiding en inkomen
zijn nooit-gehuwden vaker niet-gelovig dan gehuwden. Met andere woorden, ongelovigen
in Nederland zijn overwegend man, jong, ongehuwd, hebben een relatief hoog inkomen en
zijn eerder theoretisch dan praktisch opgeleid. 3
71 n i e t - g e l o v i g e n e n z i n g e v i n g