Buiten kerk en moskee

ken zijn zo van hun oorspronkelijke christelijk geloof gevallen). 25 Van haar 20 ste tot 45 ste
was ze overtuigd atheïst en ze was, zeker in haar twintiger jaren, onder andere als feministe,
maatschappelijk en politiek betrokken. Rond haar 45 ste brak er echter, heel geleidelijk,
een andere periode aan. Dit werd deels veroorzaakt door het overlijden van haar
ouders en deels door het besef dat de wereld maar heel beperkt maakbaar, en daarmee
dus, aldus deze respondent, ook (inherent) onrechtvaardig is. Vanaf haar 45 ste was dit lijden
en de erkenning dat de wereld maar beperkt maakbaar is voor haar echter een reden
geïnteresseerd te raken in het bovennatuurlijke (spirituele) waarmee lijden en onrechtvaardigheid
wel een plek en daarmee een zin kan worden gegeven. Hoe komt dit? Volgens de
respondent zelf stond ze er toen voor open, juist omdat ze kwetsbaar was. Als je alles
onder controle hebt, zo stelt zij, stel je jezelf dergelijke zingevingsvragen niet, laat staan dat
je op zoek gaat naar (bovennatuurlijke) antwoorden.
5.7 Zingeving en geluk
De termen geluk en zingeving liggen volgens bepaalde wetenschappers dicht bij elkaar
(Baumeister et al. 2013). Om erachter te komen hoe respondenten deze begrippen ervaren
zijn geïnterviewden gevraagd naar een omschrijving van geluk en zingeving. Opvallend is
dat respondenten geluk over het algemeen beschouwen als ‘meer iets van zichzelf’ en
‘positieve zaken’, terwijl zingeving ‘ook iets voor anderen is’ en ‘ook uit negatieve ervaringen,
zoals verdriet, kan bestaan’. Geluk wordt beschouwd als een voorrecht, iets dat je
overkomt, dat voor even is, en dat je niet helemaal kunt sturen. Zingeving daarentegen
wordt door de geïnterviewde respondenten gezien als iets dat wel meer te sturen is en
over een langere periode werkzaam is en kan blijven. Echter, voor een enkele geïnterviewde
gaan zingeving en geluk hand in hand. Zo zegt een man die zichzelf als spiritueel
omschrijft:
Respondent: Zingeving en geluk, ja dat hoort, nee, dat hoort bij elkaar eigenlijk, gaat
hand in hand. Ja, als je de juiste zingeving hebt, zou je automatisch daarmee ook geluk
moeten vinden.
Interviewer: En is geluk dan een gevolg van zingeving of andersom?
Respondent: Ik denk dat het wel een gevolg is van op het juiste pad zijn, je zingeving ontdekken
en dan komt het geluk daarmee ook vanzelf.
Geluk is de ervaring … is hoe je werkelijkheid moet ervaren, de ene is gelukkig met dit lezen
en de ander is gelukkiger met … dat is sowieso voor iedereen persoonlijk, dus dat is een
beetje … ja en de ervaring van de omstandigheden … wat is geluk ja, dat je blij bent met alles
wat er is. Ik denk dat geluk nog meer wordt als je dus dat in gaat zien van die zingeving, als
je die zingeving goed een plek kunt geven en je kunt ermee omgaan zeg maar dan word je
ook automatisch gelukkig. Dan kun je ook gelukkig zijn met tegenslag, omdat je weet dat
het je weer een trapje verder kan helpen. Dus daardoor, door dat inzicht van die zingeving
ben je volgens mij sneller gelukkig. (D32, man, 58 jaar)
117 z i n g e v i n g z o a l s v e r s t a a n d o o r a t h e ï s t e n , a g n o s t e n e n
h e d e n d a a g s e s p i r i t u e l e n