Buiten kerk en moskee

eweging, in tegenstelling tot het Humanistisch Verbond. De vereniging claimt zo'n 500 leden te
hebben, waarvan 90% man en het grootste deel op leeftijd is.
De Vrije Gedachte is een vereniging die staat voor vrijdenken. Hieronder wordt door de vereniging
verstaan ‘een levenshouding die gekenmerkt wordt door rationeel denken en onderzoeken van de
werkelijkheid en moreel handelen vanuit het besef van de eigen verantwoordelijkheid voor
gedachten en daden, menselijke waarde, solidariteit met de medemens en eindigheid en onherhaalbaarheid
van het leven van elk individu’. De vrijdenker is, aldus de heer Kruithof, secretaris
van de vereniging, atheïst in de zin dat hij zegt: ‘God bestaat niet zolang er geen wetenschappelijk
bewijs van zijn bestaan is’.
Atheïstisch Verbond
Volgens Thomasz Radecki van het Atheïstisch Verbond zijn er twee soorten atheïsten:
Atheïsten die puur en alleen op de vraag ‘neemt u aan dat er een god is?’ zeggen van: nee dat geloof ik
niet, dan ben je atheïst. Maar er zijn ook mensen, de harde atheïsten gaan wat verder, voor sommige
goden durven die best te zeggen: als God bestond dan had dit en dit merkbaar moeten zijn. Het is niet
merkbaar dus ik durf ook nog een stap verder te gaan door te zeggen: die god is dan heel erg onwaarschijnlijk,
puur als wetenschapper zou ik nooit zeggen onmogelijk. Dan zou je letterlijk alles moeten
weten.
Het Atheïstisch Verbond is, tot verbazing van Radecki, nog altijd een kleine vereniging die sinds
2010 bestaat en ongeveer 150 leden, merendeel man, telt. Er zijn volgens hem vele ongelovigen in
Nederland, maar zij hebben niet de behoefte zich te organiseren. Blijkbaar is er geen verlangen om
zich te verzetten tegen de privileges die gelovigen volgens hem hebben in Nederland.
Atheïstisch Seculiere Partij
Dit is de enige atheïstische gemeenschap in Nederland die zich ook daadwerkelijk heeft ingezet als
een politieke partij. In 2010 heeft een aantal leden van de Vrije Gedachte besloten actief te worden
als politieke partij en niet louter te lobbyen om het atheïstische, seculiere gedachtegoed te verkondigen
in Den Haag. Ze staan in contact met het Atheïstisch Verbond en de Vrije Gedachte. Als
politieke partij heeft de partij twee keer deelgenomen aan de gemeenteraadsverkiezingen in
Deventer (2014 en 2018). Volgens de vertegenwoordigers die we spraken, de heren Waterman en
De Vries, zijn het atheïstisch gedachtegoed en progressief denken goed te verenigen. De vereniging
telt zo’n 30 leden, het merendeel is man.
Het Humanistisch Verbond
Het Humanistisch Verbond is sinds 1946 de grootste levensbeschouwelijke organisatie die zich
inzet voor niet-(traditioneel-)gelovigen. De vereniging heeft 16.000 betalende leden en is het
afgelopen decennium in ledenaantal verdubbeld 14 . Het heeft een kantoor in Amsterdam, betaalde
krachten in dienst en een dertigtal afdelingen in het land, inclusief een jongerenorganisatie. Het
Humanistisch Verbond is als (niet-godsdienstige) levensbeschouwelijke organisatie in diverse gremia
aanwezig als een door de overheid erkende gesprekspartner, gelijk aan godsdienstige organisaties
als de katholieke kerk, protestantse, joodse en islamitische organisaties.
Boris van der Ham, voorzitter van het Humanistisch Verbond, stelt vast dat het grootste gedeelte
van de Nederlanders die niet-godsdienstig zijn zichzelf niet in eerste instantie associëren met een
alternatieve term, zoals atheïst of humanist. Dat wil niet zeggen dat ze daardoor ‘niets’ zijn. Hij
constateert dat veel Nederlanders die niet aangesloten zijn bij een organisatie of vereniging van
105 z i n g e v i n g z o a l s v e r s t a a n d o o r a t h e ï s t e n , a g n o s t e n e n
h e d e n d a a g s e s p i r i t u e l e n