Buiten kerk en moskee

verwachting ook steeds meer seculiere – Nederland gaat ontstaan, waarbij regionalisering
een extra factor kan zijn. Onderling (overbruggend) contact kan namelijk de scherpte van
scheidslijnen afstompen.
Het is de vraag of de scheidslijn tussen gelovigen, met name moslims en christenen, even
zichtbaar en pregnant zal zijn als die tussen gelovigen en niet-gelovigen. Als (orthodox)
gelovigen delen zij een aantal belangen in een samenleving die verder overwegend seculier
is en ook steeds meer seculier wordt. Joden en moslims trokken samen op tegen het verbod
op ritueel slachten en christelijke leiders geven blijk van begrip voor de emoties die het
beledigen van de profeet bij moslims oproept (Cliteur 2019). In hun afkeer voor godslastering,
waardering van het bijzonder onderwijs en de vrijheid van geloof zullen (orthodoxe)
moslims en christenen elkaar naar verwachting onder andere kunnen vinden. Anderzijds
zijn er natuurlijk ook soms spanningen tussen geloofsgroepen, bijvoorbeeld met betrekking
tot Israël en Palestina.
Vaak worden mogelijke gemeenschappelijke uitdagingen en ervaringen van deze religieuze
groepen over het hoofd gezien (Beekers 2015). Het geloven in een grotendeels seculiere
omgeving is een gedeelde ervaring, waarbij soms ook seculiere druk en religieus onbegrip
een rol spelen.
Het geloofsstreven van veel gelovigen (moslims dan wel christenen) wordt constant
geconfronteerd met twijfel, onzekerheid, verdrukking en fragmentatie door de alledaagse
ontmoetingen met andersdenkenden en beelden vanuit de media en populaire cultuur
(Beekers 2015). Orthodox gelovigen (christenen dan wel moslims) bevinden zich in een
samenleving waarin een massieve meerderheid van de Nederlandse bevolking een grootdeels
ander waarden- en normenpatroon heeft op terreinen van religie, seksualiteit, vrijetijdsbesteding,
en beleving van ziekte en gezondheid (Duyvendak 2004). De kloof tussen
gelovigen en seculieren werd bijvoorbeeld recentelijk zichtbaar tijdens de coronapandemie
en de lockdownperiodes, toen er weinig begrip was bij seculieren voor de kerkgang van de
gelovige Nederlanders. Godsdienstpsycholoog Van Saane (Van Houten 2021) schreef in dit
kader over ‘het totale onbegrip’ van de seculiere samenleving voor wat orthodoxen en
gelovigen drijft: ‘Geloof is voor hen niet zomaar “een mening”, het is allesbepalend in hun
leven’, zegt ze, ‘en de kerk is de heilige plek waarin dat wordt beleefd’. Ook lector Wim
Dekker (Dekker 2021) benoemt dit (religieus) onbegrip. Hij stelt dat veel seculieren godsdienst
in de publieke opinie opvatten als een visie op het leven, een mening die je voor
jezelf kunt houden. Voor (orthodox) gelovigen is dat heel anders: het is een leefwijze, een
zijnswijze en een identiteit. En dit gaat gepaard met veel onbegrip vanuit de (seculiere)
omgeving. Bijna alle religieuze jongeren hebben in bepaalde mate te maken met
(voor)oordelen over hun geloof, wat zich kan uiten in discriminatie en het gevoel niet geaccepteerd
te worden (De Gruijter et al. 2011). Het is waarschijnlijk dat het religieuze onbegrip
en de vooroordelen ten aanzien van de groep van gelovigen nog groter is ten aanzien van
moslims.
145 n a b e s c h o u w i n g o p d r i e r a p p o r t e n