Da hadde vært litt kult visst vi hadde snakka strilsk om hondra år”

Avpalatalisering fører til at ein komplisert palataliseringsregel fell vekk, og dette må i stor
grad seiast å vera forenkling. Det ser ut til at det er ein avpalataliseringsprosess i gang i
Øygarden. Berre 6,3 % av førekomstane i årsklasse IV er palatale, medan dei fleste
førekomstane i dei andre klassane er det.
Dei sterke og dei svake substantiva som får felleskjønn, representerer òg ei forenkling. Det
er kort og godt samanfall av to formelle kategoriar, som ikkje fører til noka innhaldsendring
eller samanfall i innhald. Her er òg den yngre forma –EN hyppigare i årsklasse IV enn i dei
andre klassane, men eldre-gruppa og mellom-gruppa i 1983 hadde fleire førekomstar av den
yngre forma enn eldre- og mellom-gruppa i 2009.
For variabel 05 (kasta>kaste>kastar) representerer –e òg eit kategorisamanfall ved at
ending vert som i til dømes dømma-klassen. Ein får éi presensending i svake verb. Formelt
sett er det to kategoriar, men no kan det sjå ut til at dei fell saman til éin. Forutan å vera ei
forenkling aukar det funksjonaliteten. Det skapar ein skilnad mellom presens og preteritum,
som er dei to finitte formene i språket vårt. Kasta i begge dei to finitte formene – slik det er i
tradisjonelt strilemål – er eigentleg eit svakt punkt funksjonelt sett. –AR-endinga kan derimot
ikkje forklarast innanfrå. Det har med ytre påverknad å gjera. Det er berre årsklasse IV som
har førekomstar av –AR. Likevel er det –E det er mest av i den årsklassen. Heile 70 % av
førekomstane på denne variabelen er mellomforma og forenklinga –E. Dei andre årsklassane
har stort sett ingen skilnad, og det gjeld òg for variabel 06 og 07.
Variabel 06 (kasta>kastet) kan ikkje forklarast internlingvistisk. Her er det utelukkande
tale om ytre påverknader. Den yngre forma –ET står for 23,3 % av førekomstane hjå ungdom
i 2009. Den eldre forma står altså sterkast i ungdomsgruppa.
Det som gjeld V07 (infinitivsending). Her er det heller ikkje tale om forenkling. 38,5 % av
førekomstane i årsklasse IV var den yngre forma –E.
Altså kan ein seia at fire av dei sju variablane (V01, V03, V04, V05) kan forklarast eller
delforklarast internlingvistisk.
6.3.3 Ytre påverknader
6.3.3.1 Språkhaldningar
Tore Kristiansen meiner at det er dei undermedvitne språkhaldningane som styrer
språkendringa fordi resultat frå Danmark viser at der er det slik (til dømes Kristiansen 1996).
Der viser det seg eit hierarki med københavnsk på topp. Språkendringa i Danmark går i
100