Skólaskýrsla 2004 - Verzlunarskóli Íslands

Slit lærdómsdeildar VÍ 2005
Formaður Verslunarráðs Íslands, formaður skólanefndar, kennarar, stúdentsefni og aðrir góðir
gestir !
Ég býð ykkur öll hjartanlega velkomin til þessarar hátíðarstundar þegar Verzlunarskóla Íslands
verður slitið að loknu 100. starfsári sínu við brautskráningu stúdenta. Að þessu sinni ber svo við
að við erum að slíta skólanum í eitt hundraðasta sinn sem er merkur áfangi í sögu skóla og
tilefni út af fyrir sig til mikils fagnaðar. Þar til viðbótar kemur að þessi skólaslit eru væntanlega
síðasta embættisverk núverandi skólastjóra sem lætur senn af störfum og er þar komið tilefni til
enn meiri fagnaðar. Það verða því ekki aðeins stúdentar sem fagna í dag. Á þessum miklu tímamótum
fer vel á því að leggja áherslu á þá staðreynd, að Verzlunarskólinn er síung stofnun, með
því að endurnýja á hundrað ára afmælisári bæði stúdentahópinn og skólastjóra sinn. Í janúar árið
1972 var ég ráðinn framkvæmdastjóri Verslunarráðs Íslands. Eitt af því fyrsta sem formaður
ráðsins sagði við mig, var, að embættinu fylgdi það starf að vera ritari skólanefndar Verzlunarskólans.
Forveri minn í starfi hefði haft þann sið að rölta þangað, helst vikulega, og drekka kaffi
með skólastjóranum og það skyldi ég líka gera. Ég hefði betur fylgt því ráði.
Þegar að því kom að ráða nýjan skólastjóra, sjö árum síðar, stóð svo á að ég hafði tilkynnt
þáverandi formanni Verslunarráðs, að ég hygðist láta af störfum, og væri að líta í kringum mig.
Þá hafði ég ekki einu sinni hugleitt að líta í átt til Verzlunarskólans. Mér voru aðstæður skólans
hins vegar vel kunnar vegna starfa minna fyrir skólanefnd. Ef til vill hefur það átt einhvern þátt í
að ég sótti um starfið að ég var með hálfgert samviskubit yfir að hafa ekki gefið skólanum þann
tíma sem nauðsynlegt hefði verði ef tryggja átti framtíð hans.
Ég var ráðinn skólastjóri Verzlunarskólans þann 1. júní 1979 og var í fyrstu aðeins ráðinn til
fimm ára. Þegar fram liðu stundir var ráðningatíminn framlengdur og nú eru liðin 26 ár.
Staða Verzlunarskólans fyrir 26 árum var afar misjöfn eftir því á hvað var litið. Markaðslega,
eins og sagt er, stóð hann sterkt. Hann var eftirsóttur og verslunarprófið naut mikils álits meðal
vinnuveitenda og stúdentahópurinn, sem var að vísu lítill hluti nemendahópsins, stóð sig vel í
Háskóla Íslands.
Vinnuaðstaða nemenda og kennara var engin en taflan og krítin dugðu vel. Kennslustofur voru
margar lélegar og það sem gert var utan kennslustunda var unnið heima. Húsnæðið var að hálfu
ónýtt og allt tvísetið. Fjárhagur afar veikburða og raunar var ein ferð mín á fund fjármálaráðherra,
í starfi mínu sem framkvæmdastjóri Verslunarráðs, farin til þess að óska eftir fjárhagsaðstoð
svo hægt yrði að greiða kennurum laun.
Ég man enn hve sterk staða verslunarprófsins kom mér á óvart þegar ég tók við skólastjórn.
Forstjórar voru stöðugt að hringja og biðja um að þeim yrði sendur góður starfsmaður eftir
næstu útskrift. Auglýsingar eftir starfsfólki héngu þá á öllum tilkynningartöflum skólans við
hver skólaslit. Það fór ekki á milli mála að skólinn hafði á liðnum árum raunverulega verið að
þjóna atvinnulífinu.
Á sama tíma blasti einnig við sú staðreynd að nemendur vildu í raun fæstir hætta námi og fara
að vinna. Við bak nemenda studdi það almenna þjóðfélagsviðhorf að nemendur ættu að fá
tækifæri til að taka stúdentspróf og halda áfram námi í háskóla ef þeir hefðu til þess hæfileika.
Með því væri ekki einungis verið að koma til móts við óskir nemendanna heldur einnig þarfir
þjóðfélagsins sem hefði þörf fyrir aukna menntun ungs fólks.
Fyrir 26 árum blasti því sú staðreynd við, að ef Verzlunarskólinn ætti að starfa áfram, þá gæti
það ekki orðið á þeim stað þar sem hann var, og ekki heldur á grundvelli verslunarprófs skólans.
Verzlunarskóli Íslands var stofnaður af kaupsýslumönnum árið 1905 sem einkaskóli. Verslunarmannafélag
Reykjavíkur og Kaupmannafélag Reykjavíkur stóðu að stofnun hans og settu hon­
265