Pokaż treść! - Śląska Biblioteka Cyfrowa

288 Czêœæ trzecia: Wieloœæ przestrzeni wspó³czesnego teatrumediów (miêdzy innymi projekcji medialnych, operowania œwiat³em). Zainteresowanieabstrakcj¹ zaowocowa³o w twórczoœci Wilsona zami³owaniemdo formy. Jak sam czêsto powtarza:Kiedy zaczynam pracê nad dramatem — pierwsza jest forma, jeszcze zanimpoznam dog³êbne znaczenie sztuki. Rozpoczynam wiêc od wizualnejstruktury; poprzez formê poznajê zawartoœæ tekstu. Wszystkie mojesztuki mogê przedstawiæ na diagramie 6 .Forma staje siê czêsto dla niego niemal kategori¹ etyczn¹, czymœ w rodzajuataraksji. Wydaje siê, ¿e znaczenia, jakie mo¿e konstytuowaæ, s¹ dlaniego jako twórcy wrêcz kwesti¹ drugorzêdn¹.Tego typu myœlenie o abstrakcyjnych czy geometrycznych relacjach miêdzyelementami formy dzie³a sztuki bliskie by³o równie¿ malarstwu abstrakcyjnemulat 50. i 60. XX wieku. By³ to bowiem nurt, w którym, jak ju¿wspomnia³am, dostrzec mo¿na inspiracje now¹ technologi¹ czy matematycznymii fizycznymi teoriami. Wœród pr¹dów, z których wyrasta twórczoœæWilsona, wymieniæ trzeba przede wszystkim ekspresjonizm abstrakcyjny,obecny zarówno w malarstwie, jak i rzeŸbie. By³ to nurt znany tak¿e podnazw¹ szko³y nowojorskiej i rozwin¹³ siê w dwóch g³ównych tendencjach:action painting (Jackson Pollock, Willem de Kooning, Franz Kline) i colourfieldpainting (Mark Rothko, Burnett Newman, Clyford Still). Wilsonowiw myœleniu o formie i geometrii bli¿ej by³o zdecydowanie do drugiego nurtu,który koncentrowa³ siê na wartoœciach chromatycznych i bada³ wp³ywrozmaitych barw na zmiany siatkówki oka, jak te¿ zajmowa³ siê ekspresj¹,któr¹ sugeruj¹ ró¿ne uk³ady linii i form. Dzie³o w³aœciwe, wed³ug twórcówcolour-field painting, mia³o d¹¿yæ do ukazania struktury jednolitej i uspokojonej,przedstawiaj¹cej ca³oœæ.Jednolite p³aszczyzny nasyconych barw – pisze Anna Moszyñska – i olbrzymiaskala p³ótna, na którym siê pojawia³y, sprawia³y, ¿e obserwatorczu³ siê totalnie otoczony przez dzie³o i jego wibracje. Tym samym mia³odokonaæ siê zawi¹zanie dramatycznego, czy wrêcz fizycznego porozumienia,w ramach którego obszerne p³ótno i intensywne kolory sugerowa-³y to, co istnia³o ponad czy poza fizykalnoœci¹ i samym dzie³em. Tym, costanowi³o podwaliny tego nurtu malarstwa abstrakcyjnego, by³o d¹¿eniedo odkrywania odczuæ i znaczeñ 7 .Oczywiœcie dla Wilsona ods³anianie znaczeñ by³o i jest kwesti¹ drugorzêdn¹(jeœliby wierzyæ deklaracji artysty); zadanie to przypisuje on odbior-6Cyt. za: A. Holmberg: The Theatre of Robert Wilson..., s. 84.7A. Moszyñska: Abstract Art. London 2004, s. 162—163.