Pokaż treść! - Śląska Biblioteka Cyfrowa

386 Czêœæ trzecia: Wieloœæ przestrzeni wspó³czesnego teatrugdzie na dwóch poziomach pracowa³o niegdyœ jakieœ 100 osób. To by³a kiedyœœlusarnia. Hamlet zabija zaœ Poloniusza w dawnej przebieralni, a Gertrudarozmawia z synem — w ³aŸni. Zanim jednak do tego dojdzie, widzowiemusz¹ przejœæ przez legendarn¹ bramê 2, za któr¹ zobacz¹ gorsz¹ceobrazy opuszczenia i spustoszenia — ¿eby zacytowaæ Joannê Targoñ — zdzicza³¹zieleñ nieplewion¹, pordzewia³e dŸwigi i porzucone kad³uby statków 19 .Prawdziwe pobojowisko. Klata rzeczywiœcie dzia³a jak sampler — czyliz porozbijanego, porwanego tekstu Hamleta buduje w³asny tekst, prawiesi³¹ wdzieraj¹c siê do arcydzie³a. Ju¿ po utoniêciu Ofelii (oczywiœcie, MartêKalmus wy³awiaj¹ z Mot³awy p³etwonurkowie), nie celebruje jej pochówkui sceny na cmentarzu, poniewa¿ od pocz¹tku by³ to i tak pogrzeb, requiemdla Solidarnoœci. Targoñ bystro zauwa¿y³a, ¿e Klata — tak¿e jako autor tzw.skreczy mentalnych — bezceremonialnie redukuje przestrzeñ wewnêtrzn¹bohatera, podobnie jak redukuje jego imiê do jednej litery H. Tak, jakbywszystko by³o „na zewn¹trz”, widoczne go³ym okiem, wystarczy popatrzeæ(nie ma o czym mówiæ). Jest to wiêc Hamlet bez monologu „Byæ albo niebyæ?”. Ca³oœæ ma poszarpan¹, niespójn¹ fakturê, z rozmaitymi rytmami narracji,w drodze po krainie destrukcji. Stocznia Gdañska staje siê w ten sposóbpotê¿nym wyrzutem sumienia ca³ej III Rzeczpospolitej, któr¹ to stoczniêuniewa¿ni³ tak naprawdê Wielki Mechanizm Historii — jak powiedzia³byJan Kott — po¿eraj¹cy kolejne pokolenia rewolucjonistów, a wiêc w³asnedzieci. Id¹c na przedstawienie H. od strony bramy 1, tu¿ przy torach „kolejki”,mo¿na jeszcze dzisiaj na œcianach otaczaj¹cych zrujnowan¹ redutê Solidarnoœcinatkn¹æ siê na murales pt. Stocznia Iwony Zaj¹c (te mury wci¹¿ mówi¹).A s¹ to po prostu potraktowane jako memento fragmenty pamiêtnikówstoczniowców, zwolnionych z pracy w wyniku redukcji, zamienione przezartystkê w pora¿aj¹ce dzie³a sztuki (jest tych murales bodaj dwadzieœcia,rozci¹gniêtych na przestrzeni jakichœ stu metrów).IXNo i jeszcze — na koniec — STM, czyli Szybki Teatr Miejski. Nazwa —kapitalna! — ukuta przez analogiê do skrótowca SKM, czyli od SzybkiejKolei Miejskiej, trójmiejskiego metra „naziemnego” („Skaemka”, czyli „kolejka”,jeŸdzi w godzinach szczytu co siedem minut). W³aœnie takie gdañskieverbatim i gdañski doc., gdzie scenariusz pisze samo ¿ycie. Teatr dokumentui reporta¿u. Teatr czasu. Zaaran¿owany w prywatnych mieszkaniach19J. Ta r g o ñ: „h” w.s i j.k. „Didaskalia” 2004, nr 63, s. 13—15 (tytu³ ten nale¿y odczytywaæbodaj tak: „Hamlet” Williama Szekspira i Jana Klaty).