Pokaż treść! - Śląska Biblioteka Cyfrowa

Joanna Michalczuk: Karpowiczowskie transfiguracje przestrzeni93powicz, jak Heidegger, zdaje siê pytaæ o byt, o istnienie poprzez jego zaprzeczenie;zastanawia siê, jak to jest z nicoœci¹ 39 , usi³uj¹c ukonkretniæ j¹ nascenie obok bytu.* * *Œwiat w dramatach Karpowicza, choæ nieraz prze³adowany realiami,nawi¹zuj¹cy do doœwiadczeñ pozaliterackiej, spo³eczno-politycznej rzeczywistoœci,uniewa¿nia ustalone ju¿ sposoby jego odczytywania i nadawaniamu sensu. Orientacjê skutecznie utrudniaj¹ zacieraj¹ce siê w nim granice myœli,a wiêc i jêzyka bohaterów — tak jak zaciera siê granica miêdzy w³asnym,prywatnym i anonimowym, niczyim jêzykiem i myœl¹ 40 . Zdeformowane przestrzenie,które trudno, mimo konkretu, zidentyfikowaæ, próbuj¹ce urealniæto, co nieistniej¹ce, tak i¿ konkretnoœæ nieistnienia burzy wszelkie ustaleniadotycz¹ce pozornie ustabilizowanej przestrzeni — odzwierciedlaj¹ niemo¿-noœæ uchwycenia jednej, okreœlonej postaci œwiata, który — jak w pismachHeideggera — ca³y czas siê staje. Ale jednoczeœnie stanowi¹ próbê dokonanianiemo¿liwego: uporz¹dkowania dynamicznie zmieniaj¹cych siê refleksówœwiata, przetransponowanych przez filtr ludzkiej œwiadomoœci — postrzeganiezmys³owe i myœl.39„[...] w³aœnie wtedy, gdy cz³owiek nauki utwierdza siê w tym, co jest mu najbardziejw³aœciwe, mówi on o czymœ innym. Nale¿y badaæ tylko byt — i nic innego; nale¿ybadaæ jedynie byt — i nic wiêcej; nale¿y badaæ wy³¹cznie byt — i nic poza nim. Jak to jestz tym »Nic«? [...] Nauka nie chce niczego wiedzieæ o »Nic«. Równie pewne jest jednak i to,¿e wtedy gdy pragnie ona wypowiedzieæ w³asn¹ istotê, przywo³uje na pomoc to »Nic«”.M. Heidegger: Czym jest metafizyka? Prze³. K. Pomian. W: M. Heidegger: Budowaæ,mieszkaæ, myœleæ. Eseje wybrane. Wybór, oprac., wstêp K. Michalski. Warszawa 1977,s. 29—30. Zob. te¿ A. Falkiewicz: Wartoœæ nieistnienia..., s. 209—210.40Zob. E. Balcerzan: Sk³adnia œwiata Tymoteusza Karpowicza..., s. 108.Joanna MichalczukSpace transfigurations by Tymoteusz KarpowiczSummaryThe work constitutes an attempt to overview selected spacious solutions in playwrightsby Tymoteusz Karpowicz. It is a starting point for creative searches and signalsa direction of changes of his space conception. Building on the examples of spacious searchesmade by Karpowicz in extra-theatrical forms of expression, it emphasizes the relationshipbetween the usage of other realization possibilities and the way of constructing