Pokaż treść! - Śląska Biblioteka Cyfrowa

Szymon Danowski: Przestrzeñ teatru w dramatach...47nej” formie, taki te¿ charakter nadaj¹c pewnym towarzysz¹cym im sytuacjomb¹dŸ te¿ samym przestrzeniom, których znaczenie nie wynika z samejich konstrukcji b¹dŸ dialektyki elementów wspó³wystêpuj¹cych w œwiecieprzedstawionym, lecz zapo¿ycza siê w przestrzeni zewnêtrznej wobec dzie-³a, oczekuj¹c od odbiorcy okreœlonej wiedzy uprzedniej.Ostatecznie tego typu strategie twórcze odbieraj¹ postaciom dramatówjakiekolwiek znamiona odpowiedzialnoœci i autorstwa wypowiadanych s³ów,które pozostaj¹ w³aœciwie w zawieszeniu:I BABA No dobrze, Wasza Jedynoœci, ale co to jest to t o, o to w³aœnie chodzi.Ja s³ysza³am ju¿ o tym, ale niedobrze rozumiem, chocia¿ znam dobrzeteoriê Einsteina.WAHAZAR (wycieraj¹c nadmiar piany z kaftana) Tego, widzisz, moja stara,ja sam nie wiem. Tu ani mnie, ani tobie sam Einstein nie pomo¿e. Móg³bymwiedzieæ to, ale nie chcê 7 .Pozostaje jedynie poszukiwaæ czy domyœlaæ siê suflera, który zza scenypodrzuca kwestie do wypowiedzenia, który wkracza tym samym z w³asnejprzestrzeni w inn¹ przestrzeñ, podwa¿a zdolnoœæ samostawania siêprzedstawianego œwiata, uwyraŸniaj¹c jednoczeœnie teatralnoœæ sytuacji. Takakonstrukcja nabiera w efekcie znamion sztucznoœci, przenosz¹c utwór nap³aszczyznê horyzontaln¹, gdzie autor, jako kategoria tekstowa, spotyka siêz rzeczywistym odbiorc¹, dziêki którego zabiegom interpretacyjnym w ogóleistnieje. Przestrzeñ sceniczna spotyka siê tutaj z przestrzeni¹ widowni.Witkacy, „w po³¹czeniu strategii autobiograficznej z autotematyczn¹,w kreowaniu owej »aury dwuznacznoœci, ja rzeczywisty, ja literacki,ekshibicjonizm, kamufla¿« [...]” 8 , odkrywa³ te miejsca w konstrukcji dzie³aartystycznego, w których indywidualizm twórcy móg³ siê najpe³niej objawiæczytelnikowi. Rozpisuj¹c „siebie” na tematyczne w¹tki, porusza³ siêmiêdzy biegunami identyfikacji i odró¿nienia. Georges Gusdorf okreœla tozwiêŸle: „Autobiografia [...] wymaga, aby cz³owiek zachowa³ dystanswobec siebie samego, aby odtworzyæ siê w swojej jednoœci i identycznoœcina przestrzeni czasu” 9 . Mo¿na by dodaæ, ¿e równie¿ na (w) przestrzenitekstu.7S.I. W itkiewicz: Gyubal Wahazar. W: Idem: Dramaty. T. 2..., s. 218—219.8R. Nycz: Tropy „ja”..., s. 23.9G. Gusdorf: Warunki i ograniczenia autobiografii. Prze³. J. Barczyñski. „PamiêtnikLiteracki” 1979, z. 1, s. 267.