Pokaż treść! - Śląska Biblioteka Cyfrowa

Monika B³aszczak: Przestrzenie lustrzano-ekranowe...345szerza miejsce akcji. Wyœwietlane obrazy mog¹ byæ oczywiœcie tak¿e uzupe³nieniemi dope³nieniem przekazu znaczeniowego ca³oœci 3 . Wreszcie ca³ascena mo¿e byæ otoczona przez monitory, czy nawet staæ siê ogromnymmonitorem — przestrzeñ to tylko i wy³¹cznie projekcja — przez co teatrnabiera coraz bardziej medialnego charakteru 4 .Przestrzeñ zyskuje coraz bardziej skomplikowane ramy. Jak zauwa¿aHans-Thies Lehmann, w teatrze istnieje obok siebie „definiuj¹ca przestrzeñrama proscenium, mentalna rama inscenizacji, a w niej rama akcji dramatu” 5 .Ram¹ jest te¿ oczywiœcie okreœlona estetyka i stylistyka teatralna. W sztukachi spektaklach, w których wykorzystany jest element lustra czy ekranu,ramy te ulegaj¹ rozmno¿eniu. W procesie tym na dodatek trudno o hierarchiêwa¿noœci. Ten specyficzny monta¿ elementów s³u¿y ukazaniu wielopiêtrowoœciœwiata przedstawionego dramatu, ale tak¿e jego scenicznej realizacji.I nie jest to jedynie odwo³anie siê do zmys³owego, materialnego œwiatacodziennoœci oraz nowych technologii, ale niejednokrotnie sposób na ukazaniez³o¿onoœci osobowoœci poszczególnych postaci i relacji miêdzy nimi.Konstrukcja przestrzeni jest niejako uzewnêtrznieniem ich ¿ycia wewnêtrznego.Odwo³anie do lustra w postaci materialnych rekwizytów, ale tak¿ew planie kompozycji ca³ego utworu u Jeana Geneta czy Samuela Beckettazawsze s³u¿y³o w³aœnie pokazaniu, ¿e w jego ramie kryj¹ siê œwiaty znacznieodbiegaj¹ce od powszechnoœci i codziennoœci, stanowi¹ce istotê œwiata wewnêtrznegoi psychicznego postaci.Obecnoœæ ekranu oznacza czêsto zwielokrotnienie ramy — bo to nie tylkota najbardziej oczywista materialna rama monitora czy rozwieszonegobia³ego p³ótna kinowego, ale rama rzeczywistoœci, która w nich jest pokazywana.Ekran rozszerza kontekst akcji, tworzy dodatkowe piêtra w warstwiesemiotycznej oraz wspó³tworz¹c, wzbogaca narracjê. W ten sposóbprzestrzeñ ulega ci¹g³emu poszerzaniu o nowe rejony, a jednoczeœnie zawê-¿eniu do przestrzeni wewnêtrznej postaci (mentalnej, psychicznej, uczuciowej),do jego najbardziej intymnych i wstydliwych zakamarków. Stanowiodniesienie wprost do tych przestrzeni, jak i przybiera metaforyczny charakterczy stanowi zasadê kompozycyjn¹ czêœci lub ca³oœci dzie³a.3W spektaklu Sympathy for the Devil Teatru Usta Usta i Polskiego Teatru Tañca (premiera:lipiec 2005 roku), na powierzchni kilku telebimów wyœwietlana jest nieustannaprojekcja filmowych, odpowiednio zmontowanych obrazów.4Mo¿na tu wymieniæ np. Roberta Lepage’a, The Wooster Group, a w dramacie przywo³ywanegoju¿ Roberta Kucharskiego.5H.-T. Lehmann: Teatr postdramatyczny. Prze³. D. Sajewska, M. Sugiera. Kraków2004, s. 249.