Pokaż treść! - Śląska Biblioteka Cyfrowa

290 Czêœæ trzecia: Wieloœæ przestrzeni wspó³czesnego teatruPoprzez modu³owe powtórzenie wyrazistych, prostych konturów (prostok¹tów)— pisze Holmberg — Wilson podkreœla kontrast pomiêdzy porz¹dkiemwertykalnym i horyzontalnym i daje pierwszeñstwo architektonicznejstrukturze. Powtórzenia podstawowych form geometrycznychkszta³tuj¹ minimalistyczn¹ estetykê 9 .Autor rozprawy o teatrze Wilsona pokazuje w dalszej czêœci swojej pracy,w jaki sposób instalacja Poles zainspirowa³a niemal bezpoœrednio scenêz Alceste (opery Glucka, zrealizowanej w 1986 roku w Staatsoper w Stuttgarcie)10 . Warto zwróciæ uwagê na bardzo prost¹ strukturê przestrzenn¹ Wilsonowskiegospektaklu, któr¹ tworz¹ ustawione po diagonalu kolumny,wskazuj¹ce miêdzy innymi na g³êbiê t³a, a jednoczeœnie nadaj¹ce okreœlon¹formê postaciom i ich minimalistycznym ruchom. To jest w³aœnie geometryczna— tu prostoliniowa — przestrzeñ Wilsona, to jest jej istota, któr¹ bêdziemyodnajdywaæ w ka¿dym jego spektaklu. Przy czym trzeba zaznaczyæ, i¿obsesyjnie niemal pojawiaj¹cy siê w projektach Wilsona diagonal — jest tym,co organizuje przestrzeñ, wszystko zaczyna siê od diagonalu i jest tej perspektywiepodporz¹dkowane.Teatr Roberta Wilsona wyrasta z tendencji malarsko-architektonicznychII po³owy XX wieku, anektuje je w teatrze, a konsekwencj¹ tego jest konstrukcjaprzestrzeni oparta na zasadach geometrii, nie zaœ doœwiadczenia.Przestrzeñ bowiem, wed³ug artysty, nie jest tworzona przez naturê, ale przezcz³owieka. Jako twórca teatralny scenê (w zale¿noœci od jej modelu) traktujejako laboratorium, w którym eksperymentuje z uk³adami elementów i tworzyw,ale tak¿e decyduje, w którym konkretnie momencie wprawiaæ jew ruch, by stworzyæ dynamiczn¹ formê. Myœl¹c o geometrii formy, artystaspogl¹da na nowe relacje miêdzy elementami tworz¹cymi przestrzeñ.Odczytanie geograficznej siatki œwiata Wilsona (Wilsonland) trzeba zacz¹æod artykulacji przestrzeni. Dokonywanie pomiaru i wykreœlanie mapyWilsonowskiego dzie³a zawsze wi¹zaæ siê musi z analiz¹ relacji pomiêdzylini¹ wertykaln¹, horyzontaln¹ i diagonalem; z przestudiowaniem,w jaki sposób te trzy linie tworz¹ przestrzeñ; z przeœledzeniem, jak przestrzeñzmienia siê w czasie w zale¿noœci od przemian relacji miêdzy liniami[...] Widzieæ — to znaczy widzieæ relacje; uchwyciæ dzie³o Wilsona— to znaczy uchwyciæ formy, które tworz¹ strukturê przestrzeni. Liniewertykalne wprowadzaj¹ dominuj¹c¹ oœ, ale to, co wertykalne mo¿e byæjedynie definiowane przez kontrast do tego, co horyzontalne. [...] U Wilsonastruktura przestrzeni tworzy fabu³ê 11 .9Ibidem, s. 82.10Ibidem, s. 82—83.11Ibidem, s. 80.