Pokaż treść! - Śląska Biblioteka Cyfrowa

340 Czêœæ trzecia: Wieloœæ przestrzeni wspó³czesnego teatruatru: znakowaæ przestrzeñ, a zatem równie¿ przestrzeñ wideo. Montalvo,Lepage, Goebbels, siêgaj¹c po media, zabieraj¹ widza w podró¿ teatraln¹i poetyck¹. Jest oczywiste, ¿e w owej podró¿y siêgaj¹ równie¿ po technikê,ale jej status i stopieñ zrozumienia u widzów zmieni³y siê w ci¹gu ostatnichstu lat. Lepage mówi³ w jednym z wywiadów:W latach szeœædziesi¹tych, siedemdziesi¹tych, na pocz¹tku lat osiemdziesi¹tych,technologie projekcji (wideo, diapozytywy, multimedia) nie by³yoswojone. […] Mam wra¿enie, ¿e obecnie ta kwestia zmieni³a siê, mo¿naodt¹d umieszczaæ wideo na scenie: wszyscy maj¹ przecie¿ w domu kamerêwideo. Te technologie zosta³y odtajnione — sta³y siê jak chiñskie cienie.Gdy siêgamy po mo¿liwoœci wideo, ludzie zgadzaj¹ siê teraz na zabranieich w podró¿ poetyck¹ 18 .Mo¿na wiêc, za autorem Du théâtre..., stwierdziæ, ¿e siêgaj¹c po nowetechnologie, teatr wcale nie oddala siê od swych korzeni — jest ich podobnieblisko jak chiñski teatr cieni czy turecki karagöz — bowiem media, komputerowetechniki cyfrowe staj¹ siê nasz¹ codziennoœci¹ i choæ nic nigdy niezast¹pi bezpoœredniej relacji miêdzyludzkiej, to przecie¿ prze³om informatycznyi komunikacyjny przynosi nam nowe relacje miêdzy ¿ywymi bytami,nowy sposób porozumienia, który równie¿ musi znaleŸæ swoje miejsce w teatrze,jeœli ma byæ to prawdziwie dzisiejszy teatr, prawdziwy teatr jutra. Dochodzimywiêc do pytania, które z pewnoœci¹ u wielu wzbudzi skrajne reakcje:czy aby teatr siêgaj¹cy po nowoczesne technologie, nie jest dziœ, nie bêdziejutro, prawdziwie naturalnym teatrem, zaœ nienaturalne bêdzie odrzucanietych technik z serca teatralnego wydarzenia? Co wa¿ne: nie wystarczyjedynie pokazaæ na scenie komputer b¹dŸ film wideo (czyli uznaæ przestrzeñprojekcji jedynie za dope³nienie, ilustracjê sceny, o czym pisa³em na pocz¹tkutego tekstu). W ¿yciu nie tylko patrzymy na komputery, nie tylko ogl¹damyfilmy. Rewolucja technologiczna ostatnich lat przynios³a nowe relacjeinteraktywne, które musz¹ pojawiæ siê na scenie teatru, jeœli teatr ten ma byæblisko ludzi 19 .18R. Lepage: Du théâtre d’ombres. Au technologies contemporaines. Entretien avecL. Fouquet. In: Les écrans sur la scène..., s. 326.19Owa techniczna rewolucja medialna nie musi byæ oczywiœcie przyjmowanabezkrytycznie. Wa¿ne jest jednak, by teatr umia³ zrozumieæ jej sens i siêgaæ po jej jêzyk— dopiero zrozumiawszy te zmiany, mo¿na je krytykowaæ. Dowodzi³ tego PeterSellars w spektaklu Kupiec wenecki (The Marchant of Venice, Chicago, Goodman Theatre,1994), w którym krytykowane media nie s¹ oskar¿onym pozbawionym prawa g³osu.Sellars ustawia na scenie monitory oraz wykorzystuje kamerê wideo, czyni¹c jepodstawowymi tworzywami teatralnymi, s³u¿¹cymi budowaniu sytuacji teatralnej. Zob.M. Bates: Le prisme de Shakespeare. „Les Voies de la Création Théâtrale” 2003, no 22,s. 345—353.