Pokaż treść! - Śląska Biblioteka Cyfrowa

Monika Miczka-Pajestka: Konstruowanie miejsca...369i dialogi umo¿liwia konstruowanie miejsca scenicznego. Istotna jest tu rolawyobraŸni twórców, aktorów i uczestników, którzy praktycznie z mroku,ciemnoœci b¹dŸ ró¿norodnej i wielowarstwowej jasnoœci formuj¹ potrzebneim dla spe³nienia siê zdarzenia, miejsce gry. Zgodnie z tradycyjnym ujmowaniemmiejsca, miejsce podane w tekœcie zak³ada przestrzennoœæ konkretn¹7 . Nie mo¿na jednak zastosowaæ tego do przestrzeni wirtualnej, która maró¿ne formy istnienia. Wirtualnoœæ bowiem ujawnia siê ju¿ na poziomie „przechodzenia”od modelowania œwiata realnego do sztucznie wygenerowanejrzeczywistoœci. A zatem przestrzeñ wirtualna poza sw¹ wielowymiarowoœci¹i wielopoziomowoœci¹ ma charakter transwersalny, nie stanowi spektakularnejca³oœci, a tym samym nie mo¿e byæ ujmowana jako przestrzeñ konkretna.To oczywiœcie kwestia problematyczna: jak opisaæ wirtualn¹ przestrzeñteatru, skoro zarówno jej konstruowanie, jak i doœwiadczanie nie dajesiê dookreœliæ i skonkretyzowaæ?Mo¿na na ów problem spojrzeæ od strony technologii doœwiadczeniageneruj¹cej wirtualn¹ rzeczywistoœæ, technologii — jak twierdzi RyszardW. Kluszczyñski — „umo¿liwiaj¹cej jego zaistnienie”. Wyodrêbnia on trzytakie technologie doœwiadczenia rzeczywistoœci wirtualnej, a mianowicie:zanurzenie zmys³owe (uwa¿ane czêsto za podstawow¹ formê doœwiadczeniarzeczywistoœci wirtualnej), zanurzenie cielesne (full body immersion)oraz rzeczywistoœæ mieszan¹ (mog¹c¹ przybraæ postaæ rozszerzonejrealnoœci b¹dŸ rozszerzonej wirtualnoœci) 8 .Wszystkie one znajduj¹ odbicie w teatrze wirtualnym, ale jaki maj¹wp³yw na konstruowanie miejsca gry? I czy w ogóle maj¹? To pytania zwi¹zanez wczeœniej zasugerowanymi kwestiami dotycz¹cymi formowania, wyznaczaniaprzestrzeni w œwiecie wirtualnym. Konstruowanie miejsca w przestrzeniwirtualnej odbywa siê w trzech perspektywach: tekstu, którego translacj¹jest system zero-jedynkowy, a ostatecznym wyrazem hipertekst; dalejw perspektywie zakodowanego obrazu oraz w perspektywie zaistnia³ejw tej przestrzeni postaci. To jakby trzy wierzcho³ki albo punkty, na którychwesprzeæ siê mo¿e delikatna konstrukcja wirtualnego œwiata. Nie stanowi¹one geometrycznej, pe³nej ca³oœci, poniewa¿ ujawniaj¹ siê na ró¿nych poziomachomawianej przestrzeni. Zwi¹zane s¹ równie¿ z rodzajem zanurzenia,jakiego doœwiadcza uczestnik. Dla tych rozwa¿añ istotne s¹ dwa typy widocznew doœwiadczaniu teatru wirtualnego i w ogóle wirtualnoœci, którestanowi¹ jakoœci poœrednie pomiêdzy wyznaczonymi przez Kluszczyñskie-7Zob. A. Ubersfeld: Czytanie teatru..., s. 110—113.8R.W. Kluszczyñski: Œwiaty mo¿liwe — œwiaty wirtualne — œwiaty sztuki. Fragmentyteorii doœwiadczenia rzeczywistoœci wirtualnej. W: Estetyka..., s. 19.24 Przestrzenie...