Pokaż treść! - Śląska Biblioteka Cyfrowa

356 Czêœæ trzecia: Wieloœæ przestrzeni wspó³czesnego teatruloœci œwiatów i dyskursów przep³ywaj¹cych w przestrzeni komunikacyjnej.Mieszkanie, pod³¹czone do rozmaitych sieci, przestaje byæ miejscem schronieniadla cia³a czy miejscem dla rozumiej¹cego bycia, bywa natomiast elementempunktowym sieci komunikacyjnych. W centrum sfery intymnej, zajak¹ uwa¿any by³ dom, znalaz³y siê ekrany. Ekran telewizyjny (tak¿e ekranykomputerów) ³¹czy œwiat ¿ycia ze œwiatami reprodukowanych optycznieobrazów, transmitowanymi widowiskami, rzeczywistoœciami fikcjonalnymii wirtualnymi œwiatami symulakrów. Ekran wtopiony w przestrzeñ ¿yciaotwiera miejsce intymnego, codziennego bytowania na wspó³czesny polilogicznyœwiat 4 i jednoczeœnie w³¹cza sferê prywatnoœci widza w proces komunikowaniaspo³ecznego, daj¹c odbiorcom z³udzenie uczestnictwa, a nawetkreowania w³asnej przestrzeni medialnej za pomoc¹, np. swichingu 5 .Teatr telewizji by³ jedn¹ z najwczeœniej rozwijanych form widowiskw polskiej telewizji publicznej. Do niedawna zajmowa³ sta³e miejsce w jejramówce programowej. Dzisiaj zanika pod presj¹ zmian, które wnosi tzw.neotelewizja z jej nastawieniem na kontakt z odbiorc¹, kana³y komercyjnew ramach megatelewizji 6 , telewizji lokalnej czy kablowej. Teatr Telewizji mo¿ezajmowaæ co najwy¿ej margines, niszê w sieci, jak¹ jest kana³ tematyczny,np. TVP Kultura.Na repertuar polskiego Teatru Telewizji 7 sk³ada³y siê najpierw przedstawieniatransmitowane wprost z teatru, potem zarejestrowane na scenie lubprzeniesione do studia telewizyjnego obok — dominuj¹cych iloœciowo —w³asnych produkcji, polegaj¹cych na inscenizowaniu dramatów i innych tekstówwed³ug teatralnych konwencji przedstawieniowych w studiu telewizyjnym,a nastêpnie na ich reprodukowaniu. Jedn¹ z odmian artystycznych4Zob. E. Rewers: Jêzyk i przestrzeñ w poststrukturalistycznej filozofii kultury. Poznañ1996, s. 136—168.5Zob. F. C o r coran: Telewizja jako aparat ideologiczny: W³adza i Przyjemnoœæ. Prze³.A. Helman. W: Po kinie? Red. A. GwóŸdŸ. Kraków 1994, s. 101; R.W. Kluszczyñsk i: Obrazy na wolnoœci. Warszawa 1998, s. 126.6Zob. F. Casetti, R. Odin: Od paleo- do neo-telewizji. W perspektywie semiopragmatyki.Prze³. I. Ostaszewska. W: Po kinie?...7Termin „teatr telewizji” budzi³ wiele zastrze¿eñ ju¿ w pocz¹tkach refleksji nadtelewizj¹ w Polsce. U¿ywa siê go zwyczajowo na oznaczenie specyficznego rodzaju widowiskatelewizyjnego, reprodukuj¹cego teatralne konwencje, a tak¿e jako nazwy jednostkiprogramowej oraz jednostki organizacyjnej w strukturze telewizji publicznej w Polsce(nazwa w³asna). Teatr telewizji, funkcjonuj¹c w ramach wielkiej syntagmy programówtelewizyjnych, próbowa³ zachowaæ autonomiê swoich tekstów przez stosowanie wyraŸnych,sta³ych cech odgraniczenia (szczególnie znaków pocz¹tku) oraz poprzez budowanietekstów fikcjonalnych wzglêdnie spójnych o dominuj¹cej funkcji estetycznej. Do niedawnatemu celowi s³u¿y³o tak¿e zachowanie sta³ego dnia tygodnia i niezmiennego czasuemisji przedstawieñ. Ten „rytua³” sprzyja³ tworzeniu siê w przypadku teatru telewizjijego w³asnej, sta³ej publicznoœci, która mog³a przez kilkadziesi¹t lat spodziewaæ siê kolejnychinscenizacji g³ównie tekstów dramatycznych. Dziœ ta sytuacja uleg³a zmianie.