1Tz4Pwy
1Tz4Pwy
1Tz4Pwy
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Sığınacaq, Sərhəd və İmmiqrasiya Məsələlərinə dair Avropa Qanunvericiliyi üzrə Vəsait<br />
Bundan başqa, İrqi bərabərlik Direktivi (2000/43/EC) məşğulluq, mallardan və xidmətlərdən, həmçinin sosial<br />
təminat və sığorta sistemlərindən istifadə sahələrində irqi mənsubiyyət və etnik mənşə zəminində ayrı-seçkiliyi<br />
qadağan edir. 353 Bu Direktiv üçüncü ölkə vətəndaşlarına da şamil edilir; onun 3(2)-ci maddəsinə əsasən<br />
"vətəndaşlıq mənsubiyyətindən irəli gələn fərqli rəftar məsələlərini əhatə etmir və əlaqədar üçüncü ölkə<br />
vətəndaşlarının və vətəndaşlığı olmayan şəxslərin hüquqi statusundan irəli gələn hər hansı bir rəftara xələl<br />
gətirmir."<br />
1989-cu il dekabrın 9-da Birləşmiş Krallığı çıxmaq şərti ilə Avropa İttifaqına üzv olan dövlətlərin yekdil razılığı<br />
ilə "İşçilərin əsas sosial hüquqları haqqında" İttifaq Xartiyası qəbul olunmuşdur. Bu Xartiya Avropa əmək<br />
hüququ modelinin əsasını təşkil edən əsas prinsipləri müəyyən edərək növbəti onillik üçün Avropa sosial<br />
modelinin inkişaf perspektivlərini formalaşdırmışdır. İttifaq Xartiyasında bəyan edilmiş fundamental sosial<br />
hüquqlar sonradan inkişaf etdirilərək Avropa İttifaqının Fundamental Hüquqlar Xartiyasına daxil edilmişdir.<br />
Xartiya yalnız Avropa İttifaqı qanunvericiliyinin əhatə dairəsinə düşən məsələlərlə əlaqədar məhdud şəkildə<br />
tətbiq edildiyindən onun müddəaları Avropa İttifaqı qanunvericiliyinin əhatə dairəsindən kənar məsələlərə<br />
şamil edilə bilməz. Avropa İttifaqı Fundamental Hüquqlar Xartiyasında öz əksini tapmış hüquqların böyük<br />
əksəriyyəti yalnız Avropa İttifaqı vətəndaşlarına və Avropa İttifaqı ərazisində qanuni yaşayan şəxslərə, çox az<br />
sayda hüquqlar isə, məsələn, Xartiyanın 14(1)(2)-ci maddəsində nəzərdə tutulmuş təhsil hüququ bütün<br />
insanlara şamil olunur.<br />
Avropa Şurası sistemi çərçivəsində Avropa İnsan Hüquqları Konvensiyası əsasən mülki və siyasi hüquqları<br />
təmin edərək iqtisadi və sosial hüquqlarla bağlı çox məhdud normaları nəzərdə tutur.<br />
1961-ci ildə qəbul edilmiş və 1996-cı ildə dəyişdirilmiş Avropa Sosial Xartiyası Avropa İnsan Hüquqları<br />
Konvensiyasını tamamlayaraq iqtisadi və sosial hüquqlar sahəsində Avropa insan hüquqları hüququnun əsas<br />
sənədi hesab olunur. Bu Xartiyada əks olunmuş hüquqlara onu imzalamış dövlətlər tərəfindən hörmətlə<br />
yanaşmanı təmin edən Avropa Sosial Xartiyası fundamental hüquq və azadlıqları təsbit edərək hesabatvermə<br />
və kollektiv şikayətlər vermə prosedurları əsasında öhdəliklərin həyata keçirilməsi üzrə nəzarət mexanizmini<br />
müəyyən edir. Avropa Sosial Xartiyası yaşayış yerinə, sağlamlığın qorunmasına, təhsilə, məşğulluğa, sosial<br />
müdafiəyə, insanların hərəkət etmək azadlığına və ayrı-seçkiliyin yolverilməzliyinə aid məsələləri əhatə edən<br />
hüquqları özündə əks etdirir.<br />
Avropa Sosial Xartiyası tərəfindən miqrantların müdafiəsi məsələsi qarşılıqlıq prinsipinə əsaslanmasa da ilk<br />
növbədə onun müddəaları bu Xartiyanı ratifikasiya etmiş tərəfin vətəndaşlarına və bu Xartiyanı ratifikasiya<br />
etmiş digər tərəfin ərazisində miqrant həyatı sürən bu Xartiyanı ratifikasiya etmiş tərəfin vətəndaşlarına şamil<br />
olunur. Avropa Sosial Xartiyasının Əlavəsinə uyğun olaraq bu Xartiyanın 1-dən 17-yə və 20-dən 31-ə qədər olan<br />
maddələrin təsirinin yayıldığı şəxslərin tərkibinə əcnəbilər yalnız onların digər tərəfin vətəndaşı olduqları və<br />
müvafiq tərəfin ərazisində qanuni əsaslarla yaşadıqları və daimi işlədikləri halda daxil edilirlər və bu izah, oxşar<br />
hüququn hər hansı bir müqavilə tərəfindən digər şəxslərə də şamil edilməsinə mane olmur. Bu maddələr<br />
Xartiyanın əməkçi miqrantlara və onların ailə üzvlərinə aid 18 və 19-cu maddələrinin müddəaları əsasında<br />
təfsir olunmalıdır. Avropa Sosial Xartiyasının 18-ci maddəsi Xartiyanın digər tərəflərinin ərazisində gəlir gətirən<br />
fəaliyyətlə məşğul olmaq, 19-cu maddəsi isə əməkçi miqrantlarının və onların ailələrinin müdafiə və yardım<br />
hüquqlarını təmin edirlər.<br />
Bununla Avropa Sosial Xartiyasının təsir dairəsi müəyyən dərəcədə məhdudlaşdırılsa da Sosial Hüquqlar üzrə<br />
Avropa Komitəsi bu Xartiya ilə əlaqədar çox əhəmiyyətli yurisprudensiya prinsiplərini işləyib hazırlamışdır.<br />
Sosial Hüquqlar üzrə Avropa Komitəsi müəyyən əsas hüquqları rəhbər tutaraq inkişaf etdirdiyi presedent<br />
hüququnun əhatə dairəsinə Xartiya Tərəfinin ərazisində olan hər bir şəxsin, o cümlədən, qanunsuz yaşayan<br />
miqrantların da daxil edilməsinə müvəffəq olmuşdur. 354<br />
Avropa Sosial Xartiyasının Avropa İnsan Hüquqları Konvensiyası ilə sıx əlaqədə olması Sosial Hüquqlar üzrə<br />
Avropa Komitəsinin presedent hüququna çox dəyərli töhvələr verir. Avropa İttifaqının və Avropa Şurasının<br />
bütün üzvləri Avropa Sosial Xartiyasını ratifikasiya etməsələr və ya onun bütün müddəalarını qəbul etməsələr<br />
353<br />
2000/43/EC saylı Direktiv, OJ L 180/22 (Directive 2000/43/EC)<br />
354<br />
Sosial Hüquqlar üzrə Avropa Komitəsinin Beynəlxalq Liqaları Federasiyasının Fransaya qarşı (International Federation of Human<br />
Rights Leagues v. France) 14/2003 saylı, 8 sentyabr 2004-cü il tarixli şikayət ərizəsinə dair qərarı.<br />
130
Change language