1Tz4Pwy

Avropa İttifaqının İnsan Hüquqları Məhkəməsi sığınacaq axtaranların Yunanıstanda qəbul etmə şəraitinin
və digər əlaqədar işlərin Avropa İnsan Hüquqları Konvensiyasının 3-cü maddəsinə zidd olduğunu artıq
müəyyən etmişdir. Avropa İttifaqı Ədalət Məhkəməsi belə bir qənaətə gəlmişdir ki, üzv dövlətlərin
Yunanıstanda müşahidə olunan və qeyri-insani və ləyaqəti alçaldan rəftara məruz qala biləcək sığınacaq
axtaranlara real risk yaradan sığınacaq prosedurları və qəbuletmə şəraitindəki sistematik çatışmazlıqlar
barədə "xəbərsiz" olmaları mümkün deyil. Məhkəmə Dublin Əsasnaməsinin Xartiyadan irəli gələn
hüquqlara uyğun həyata keçirilməsinin vacibliyini vurğulamışdır və bu iddiaçıların sığınacaq almaq üçün
ərizəni Yunanıstanda təqdim etmələrinə baxmayaraq, məsul üzv dövlətin mövcud olmaması səbəbindən
məhz Birləşmiş Krallığın və İrlandiyanın sığınacaq almaq üçün təqdim edilmiş ərizəyə baxmağa borclu
olduqlarını nəzərdə tuturdu.
Avropa İnsan Hüquqları Konvensiyasına əsasən Dublin Əsasnaməsini təfsir etmək Avropa İnsan Hüquqları
Məhkəməsinin səlahiyyətinə aid olan məsələ deyil. Lakin Məhkəmənin presedent hüququndan göründüyü
kimi, Dublin göndərilmələri kontekstində təminatlarla bağlı Konvensiyanın 3 və 13-cü maddələri də tətbiq edilə
bilər. 190
Misal: M.S.S.-in Belçika və Yunanıstana qarşı işində 191 Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsi iddiaçının
səmərəli hüquqi müdafiə vasitələri hüququnun həm Yunanıstan, həm də Belçika tərəfindən pozulduğunu
müəyyən etmişdir. Məhkəmə belə bir qənaətə gəlmişdir ki, Yunanıstanın sığınacaq qanunvericiliyinə riayət
etməməsi və bu ölkədə sığınacaq prosedurlarından və hüquqi müdafiə vasitələrindən istifadə sahəsində
ciddi struktur çatışmazlıqlarının olması səbəbindən iddiaçının Əfqanıstana əsassız geri qaytarılmasından və
orada ləyaqəti alçaldan rəftardan ibarət riskdən müdafiə edən səmərəli təminatlar mövcud deyil. Belçikaya
gəldikdə isə, Dublin göndərilmələri çərçivəsində məsuliyyətin Yunanıstanın üzərinə qoyulması məsələsi
şəxsin başqa ölkəyə göndərilməsi nəticəsində 3-cü maddə ilə qadağan edilmiş rəftara məruz qalmasının
iddia edilməsinə aid işlərlə bağlı şikayətlərin yaxından və hərtərəfli baxılması tələbini nəzərdə tutan Avropa
İnsan Hüquqları Məhkəməsinin proseduruna ziddir.
4.3. Sığınacaq axtaranların qəbul edilməsi şərtlərinə dair prosedurlar
Avropa İttifaqı qanunvericiliyinə əsasən sığınacaq almaq üçün ərizə təqdim edildiyi gündən etibarən 15 gün
ərzində sığınacaq axtaranlar onların qəbul edilməsi şərtləri ilə əlaqədar onlara şamil olunan güzəştlər və əməl
etməli olacaqları öhdəliklər barədə məlumat almalıdırlar (Qəbuletmə şərtləri Direktivinin (2013/33/EU) 5-ci
maddəsi). Eyni zamanda, mövcud olan hüquqi yardım və ya dəstək barədə informasiya da təqdim olunmalıdır.
Əlaqədar şəxs təqdim olunan informasiyanı başa düşmək iqtidarında olmalıdır. Sığınacaq üçün müraciət edən
şəxs dövlət orqanlarının müvafiq güzəştlərin ona şamil edilməməsi qərarına qarşı şikayət etmək hüququna
malikdir (Qəbuletmə şərtləri Direktivinin (2013/33/EU) 26-cı maddəsi).
Qəbuletmə şərtləri Direktivindən irəli gələn öhdəliklərə riayət etməmə Frankoviçin işi timsalında (Vəsaitin
"Giriş" hissəsinə baxın) Avropa İttifaqı qanunvericiliyinin və/və ya Avropa İnsan Hüquqları Konvensiyasının
3-cü maddəsinin pozulması halları kimi məhkəmə yolu ilə təqib edilə bilər. 192
Misal: Həm Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsi, həm də Avropa İttifaqı Ədalət Məhkəməsi müvafiq olaraq
M.S.S. və N.S.-in və M.E.-nin işləri ilə əlaqədar belə bir qənaətə gəlmişdir ki, məsul üzv dövlətlərin sığınacaq
axtaranlar üçün sığınacaq prosedurlarında və qəbuletmə şəraitində sistematik çatışmazlıqlar Avropa İnsan
190 Mohəmməd Husseynin və başqalarının Hollandiya və İtaliyaya qarşı (Mohamed Hussein and Others v. the Netherlands and Italy)
(dec) Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsindəki 27725/10 saylı, 2 aprel 2013-cü il tarixli işi; Mohəmmədin Avstriyaya qarşı
(Mohamed v. Austria) Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsindəki 2283/12 saylı, 6 iyun 2013-cü il tarixli işi.
191 M.S.S.-in Belçika və Yunanıstana qarşı (M.S.S. v. Belgium and Greece ) [GC] Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsindəki 30696/09
saylı, 21 yanvar 2011-ci il tarixli işi.
192 M.S.S-in Belçika və Yunanıstana qarşı (M.S.S. v. Belgium and Greece) [GC] Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsindəki 30696/09 saylı,
21 yanvar 2011-ci il tarixli işi.
77