1Tz4Pwy

Sığınacaq, Sərhəd və İmmiqrasiya Məsələlərinə dair Avropa Qanunvericiliyi üzrə Vəsait
törətmir. Buna baxmayaraq, digər dövlətlər əlaqədar şəxsə vizanın verilməsi və ya onun ölkəyə buraxılmasına
icazənin verilməsi barədə qərar qəbul edərkən bu cür qadağanı nəzərə ala bilərlər. Beləliklə, bu cür qadağa da
bütün Şengen zonasında təsir gücünə malik ola bilər, məsələn, siyasi stabilliyin pozulması səbəbindən şəxsin
arzuolunmaz hesab etdiyi dövlət tərəfindən verilməsinə və yalnız həmin dövlətə aid olmasına baxmayaraq:
Avropa İttifaqının üzv dövləti tərəfindən bir rusiyalı siyasətçi ilə əlaqədar verilmiş Şengen xəbərdarlığı Avropa
Şurası Parlament Assambleyasına üzv olan şəxsin parlamentin Fransada keçirilən sessiyalarında iştirakına
mane olmuşdur. Bu məsələ Avropa Şurası Parlament Assambleyasının Hüquqi Məsələlər və İnsan Hüquqları
Komitəsinin 2011-ci ilin oktyabr ayında keçirilmiş iclasında hərtərəfli müzakirə edilərək siyasi mövqeyə görə
cəza kimi hərəkət etmə azadlığının məhdudlaşdırılmasına aid məruzənin hazırlanması ilə nəticələnmişdir. 33
Avropa İnsan Hüquqları Konvensiyasına əsasən hər hansı şəxsin adının Şengen Məlumat Sisteminə daxil
edilməsi bir üzv dövlət tərəfindən Avropa İttifaqı qanunvericiliyi çərçivəsində görülən fərdi bir tədbirdir. Bu
səbəbdən hər hansı şəxsin adının müvafiq siyahıya daxil edilməsi və ya bu siyahıda saxlanması ilə əlaqədar
müvafiq dövlət tərəfindən Avropa İnsan Hüquqları Konvensiyasının pozulması ilə bağlı iddia ərizələri Avropa
İnsan Hüquqları Məhkəməsinə təqdim edilə bilər.
Misal: Dalyanın Fransaya qarşı işində Rumıniya Avropa İttifaqına qoşulmazdan əvvəl adı Fransa tərəfindən
Şengen Məlumat Sisteminə daxil edilmiş Rumıniya vətəndaşı Şengen zonasının hər hansı bir dövlətində öz
biznesini aparmaq, müvafiq xidmətlər təklif və ya qəbul etmək imkanından məhrum idi. Bununla şəxsin öz
peşə fəaliyyətini həyata keçirmək hüququna (Avropa İnsan Hüquqları Konvensiyasının şəxsi həyata və ailə
həyatına hörmət hüququna aid 8-ci maddəsi ilə müdafiə olunur) müdaxilə barədə şikayəti yolverilməz hesab
edilmişdir. Məhkəmənin birinci instansiyası Şengen Məlumat Sistemində qeydiyyata və onun fəsadlarına
dair öz qərarında dövlətin milli ərazisindən çıxarılma məsələləri ilə müqayisədə onun milli ərazisinə gəlmək
məsələlərində özbaşınalığa qarşı təhlükəsizlik tədbirlərinin necə təmin olunmasını müəyyən etmək
istiqamətində daha geniş çərçivələrə malik olduğunu hesab etmişdir. 34
Eyni zamanda, Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsi şəxsin adının BMT tərəfindən tərtib edilən və terrorçuluqda
şübhəli bilinən şəxslərdən ibarət siyahıya əlavə edilməsi nəticəsində ona qarşı tətbiq olunan ölkəni tərk etmək
qadağasından irəli gələn məsələlərə də baxaraq milli və beynəlxalq miqrasiya qanunvericiliyinin pozulmasının
qarşısını almaq üçün tədbirlər görmək zərurəti ilə üzləşmişdir.
Misal: Nadanın İsveçrəyə qarşıişi 35 Kampione d’İtaliyada (İsveçrədəki italyan anklavda) yaşayan və adı BMT
Təhlükəsizlik Şurasının antiterror sanksiyalarını icra edən İsveçrə orqanları tərəfindən "Taliban haqqında
Federal Sərəncam"-a daxil edilmiş İtaliya və Misir vətəndaşı barəsində idi. İddiaçının adının bu siyahıya
salınması ona Kampione d’İtaliyanı tərk etməyə mane oluduğundan onun öz adını bu siyahıdan çıxarmaq
cəhdlərinə rədd cavabı verilmişdir. Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsi BMT-nin terrorçuluğa qarşı
qətnamələrini həyata keçirən İsveçrə orqanlarının müəyyən dərəcədə özbaşınalığa yol verdiklərini qeyd
etmişdir. Məhkəmə müəyyən etmişdir ki, İsveçrə iddiaçıya qarşı əsaslı şübhələrin olmaması barədə İtaliyanı
və ya BMT tərəfindən yaradılmış Sanksiyalar Komitəsini müvafiq qaydada xəbərdar etməyərək şəxsin
düşdüyü vəziyyətlə əlaqədar sanksiya rejimindən irəli gələn tədbirləri həyata keçirməməklə onun Avropa
İnsan Hüquqları Konvensiyasının 8-ci maddəsinə əsasən hüquqlarını pozmuşdur. Eyni zamanda, iddiaçı öz
adını sözügedən siyahıdan çıxarmaq üçün heç bir səmərəli hüquqi vasitə ilə təmin olunmadığından
İsveçrənin Avropa İnsan Hüquqları Konvensiyasının 8-ci maddəsi ilə birgə 13-cü maddəsini pozması
müəyyən olunmuşdur.
Misal: Stamosenin Bolqarıstana qarşı işi 36 ABŞ miqrasiya qanunvericiliyini pozması səbəbindən Bolqar
vətəndaşına qarşı Bolqarıstanın müvafiq orqanları tərəfindən öz ölkəsini iki il ərzində tərk etməmək
33
Avropa Şurası Hüquqi Məsələlər və İnsan Hüquqları Komitəsinin "Siyasi mövqeyə görə cəza kimi hərəkət etmə azadlığının
məhdudlaşdırılmasının yolverilməzliyinə aid" 2012-ci il 1 iyun tarixli Məruzəsi və 2012-ci il iyunun 29-da qəbul etdiyi 1894 saylı Qətnaməsi
(ilkin variant).
34 Dalyanın Fransaya qarşı (Dalea v. France) (dec.) Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsindəki 964/07 saylı, 2 fevral 2010-cu il tarixli
işi.
35 Nadanın İsveçrəyə qarşı (Nada v. Switzerland) [GC] Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsindəki 10593/08 saylı, 12 sentyabr 2012-ci il
tarixli işi.
36 Stamosenin Bolqarıstana qarşı (Stamose v. Bulgaria) Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsindəki 29713/05 saylı, 27 noyabr 2012-ci il
tarixli işi.
26