1Tz4Pwy

Sığınacaq, Sərhəd və İmmiqrasiya Məsələlərinə dair Avropa Qanunvericiliyi üzrə Vəsait
Misal: Rəhmanın işində 214 Avropa İttifaqı Ədalət Məhkəməsi dəqiqləşdirmişdir ki, Hərəkət etmək azadlığı
Direktivinin 3(2)-ci maddəsi Avropa İttifaqı vətəndaşının himayəsində olan və ölkəyə gəlmək üçün müraciət
etdiyi zaman himayədə olduğunu nümayiş etdirə bilmiş şəxslərdən ibarət digər ailə üzvləri tərəfindən
ölkəyə gəlmək və burada qalmaq üçün təqdim edilmiş ərizələrə müəyyən üstünlüklərin verilməsini
mümkün etməklə yanaşı bunu bir öhdəlik kimi Avropa İttifaqına üzv olan dövlətlərin üzərinə qoymuşdur.
Avropa İttifaqının üzv dövlətləri bu öhdəliyə riayət etmək məqsədi ilə əlaqədar şəxslərin ölkəyə gəlmək və
burada qalmaq müraciətlərinə müvafiq qaydada və hərtərəfli baxılmasına, rədd cavabı verildiyi təqdirdə
isə, bu barədə əsaslı izahat əldə edərək onu məhkəmə orqanında baxmaq hüququnun verilməsinə şərait
yaradan tədbirlərin öz qanunvericililklərində əks etdirilməsini təmin etməlidirlər.
Avropa İqtisadi Zonası (o cümlədən, hərəkət etmək azadlığından irəli gələn hüquqlardan istifadə edən Avropa
İttifaqı) vətəndaşlarının ailə üzvləri olan üçüncü ölkə vətəndaşları konkret olaraq bir dövlətin vətəndaşı olan
üçüncü ölkə vətəndaşlarının ailə üzvləri ilə müqayisədə adətən üstün vəziyyətdə olurlar, çünki sonuncuların
vəziyyəti sırf milli qanunvericiliklə tənzimlənir. Ailə üzvü olan üçüncü ölkə vətəndaşının başqa ölkəyə gəlmək
və burada qalmaq hüququ onun bu ölkəyə hansı yollarla gəlməyindən asılı olmayaraq mövcuddur. Bu hüquq
ölkəyə qeyri-qanuni gəlmiş şəxslərə də şamil olunur.
Misal: Metokun və başqalarının işi 215 İrlandiya vətəndaşı olmayaraq bu ölkədə yaşayan Avropa İttifaqı
vətəndaşlarının həyat yoldaşları olan üçüncü ölkə vətəndaşları ilə əlaqədar idi. İrlandiya Hökuməti iddia
edirdi ki, üçüncü ölkə vətəndaşı olan həyat yoldaşı ilk olaraq Avropa İttifaqının başqa bir üzv dövlətində
qanuni əsaslarla yaşamalı idi və ölkəyə gəlmək və burada qalmaq hüququ Avropa İttifaqı vətəndaşının
həyat yoldaşı olmazdan əvvəl üzv dövlətə gəlmiş şəxsə verilməməlidir. Məhkəmə isə hesab etmişdir ki,
Avropa İttifaqının üzv dövlətləri Hərəkət etmək azadlığı Direktivinə əsasən birgə yaşamaq hüququnu
nikahın harada və necə bağlanması kimi məsələlərdən və ya üçüncü ölkə vətəndaşının əvvəllər Avropa
İttifaqının digər üzv dövlətində qanuni əsaslarla yaşayıb-yaşamaması faktından asılı vəziyyətdə
qoymamalıdır.
Misal: MRAX-ın işində 216 Avropa Ədalət Məhkəməsi Avropa İttifaqı vətəndaşı ilə nikaha daxil olmuş üçüncü
ölkə vətəndaşının ölkəyə viza müddəti bitdikdən sonra qeyri-qanuni gəlməsi səbəbindən yaşayış icazəsi ilə
bağlı müraciətinə rədd cavabının verilməsinin qanunsuz olduğunu müəyyən etmişdir.
Vaxt keçdikcə Avropa İttifaqı Ədalət Məhkəməsi Avropa İttifaqının tərəfdar çıxdığı müqavilələrdən irəli gələn
hüquq və azadlıqların Avropa İttifaqı vətəndaşları üçün əhatə dairəsini genişləndirərək bu hüquqları müəyyən
şərtlərlə Avropa İttifaqı vətəndaşlarının ailə üzvləri olan üçüncü ölkə vətəndaşlarına da şamil etmişdir.
Misal: Karpenterin işi 217 digər üzv dövlətlərdə ödənişli xidmətlər göstərməkdən ibarət bizneslə məşğul olan
Birləşmiş Krallıq vətəndaşının üçüncü ölkə vətəndaşı olan həyat yoldaşı ilə əlaqədar idi. Belə bir uğurlu
arqument irəli sürülmüşdür ki, əgər bu vətəndaşın həyat yoldaşına onunla birlikdə Birləşmiş Krallıqda
qalmaq və o ölkədə olmadığı zaman onun uşaqlarına baxmaq icazəsi verilmirsə, bu onun Avropa İttifaqı
ərazisində xidmətlər göstərmək azadlığının icrası imkanlarını məhdudlaşdırır. Belə olan halda Məhkəmə
heç vaxt xaricdə yaşamamış, lakin transsərhəd iqtisadi fəaliyyəti ilə məşğul olmuş Avropa İttifaqı
vətəndaşının ailə hüquqlarını təsdiq etmək üçün "Avropa İttifaqının fəaliyyəti haqqında" Müqavilənin 56-
cı maddəsi ilə tanınan xidmətlərin göstərilməsi azadlığına istinad etmişdir. Eyni zamanda, Avropa Ədalət
214 Daxili İşlər Departamenti Dövlət katibinin Rəhmana və başqalarına qarşı (Secretary of State for the Home Department v. Rahman
and Others) Avropa İttifaqı Ədalət Məhkəməsindəki C-83/11 saylı, 5 sentyabr 2012-ci il tarixli işi.
215 Metokun və başqalarının Bərabərlik Ədliyyə və Hüquq İslahatları nazirinə qarşı (Metock and Others v. Minister for Equality, Justice and
Law Reform) Avropa Ədalət Məhkəməsindəki C-127/08 [2008] ECR I-06241 saylı, 25 iyul 2008-ci il tarixli işinin 53-54, 58-ci maddələri.
Metokun işi İşveçrə Federal Ali Məhkəməsinin BGE 136 II 5 saylı, 29 sentyabr 2009-cu il tarixli qərarında əsas kimi götürülmüşdür
216 Mouvement contre le racisme, lantisemitism et la xenophobie (İrqçilik, antisemitizm və ksenofobia qarşı cərəyan) ASBL (MRAX)
Belçikaya qarşı (Mouvement contre le racisme, l’antisémitisme et la xénophobieASBL (MRAX) v. Belgian State) Avropa Ədalət
Məhkəməsindəki C-459/99 [2002] ECR I-06591 saylı, 25 iyul 2002-ci il tarixli işinin 80-ci paraqrafı.
217 Meri Karpenterin Daxili İşlər Departamenti Dövlət katibinə qarşı (Mary Carpenter v. Secretary of State for the Home Department) Avropa
Ədalət Məhkəməsindəki C-60/00 [2002] ECR I-06279 saylı, 11 iyul 2002-ci il tarixli işinin 36-46-cı paraqrafları; Kraliçanın Daxili İşlər
Departamenti Dövlət katibinin xeyrinə IAT-a və Surinder Sinqxə qarşı (The Queen v. IAT and Surinder Singh, exparte Secretary of State
for the Home Department) Avropa Ədalət Məhkəməsindəki öz vətənlərinə qayıdan Avropa İttifaqı vətəndaşları üçün bu hüquqları iddia
etmək imkanı ilə əlaqədar C-370/90 [1992] ECR I-04235 saylı, 17 iyul 1992-ci il tarixli işi.
88