1Tz4Pwy

Sığınacaq, Sərhəd və İmmiqrasiya Məsələlərinə dair Avropa Qanunvericiliyi üzrə Vəsait
Misal: M.S.S.-in Belçikaya və Yunanıstana qarşı işində 142 Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsi iddiaçının
Yunanıstandakı yaşayış və həbsdə saxlanılma şəraitinin Avropa İnsan Hüquqları Konvensiyasının 3-cü
maddəsinə zidd olması qənaətinə gəlmişdir. Nüfuzlu bir hesabata əsasən Yunanıstanda sığınacaq
prosedurlarından istifadə ilə əlaqədar çatışmazlıqlar və şəxsin başqa bir ölkəyə göndərilməsi təhlükəsi
mövcud idi. Beləliklə, müəyyən olunmuşdur ki, Belçikanın dövlət orqanları iddiaçının Dublin Əsasnaməsinin
3 maddəsinə əsasən Yunanıstana göndərilməsinə məsuliyyət daşıyırlar və bu orqanlar bütün mövcud
dəlillərə əsasən o zamanlar sığınacaq axtaranların Yunanıstanda ləyaqəti alçaldan rəftara məruz
qalmalarından ibarət risk barədə bilirdilər və ya bilməyə borclu idilər.
3.1.7. Beynəlxalq himayə statusunun ləğv edilməsi
Avropa İttifaqı qanunvericiliyinə əsasən 1951-ci il Cenevrə Konvensiyasının 1F maddəsindən qaynaqlanan
Təsnif etmə Direktivinin 12 və 17-ci maddələri beynəlxalq himayə statusunun ləğv edilməsi ilə bağlı müddəaları
özündə əks etdirirlər. Bu aşağıda verilmiş əməllərdən ən azı birinin törədilməsində ittiham olunan şəxslərə
münasibətdə tətbiq olunur:
sülhə qarşı cinayət, hərbi cinayət və ya bəşəriyyətə qarşı cinayət;
qaçqın olduğu ölkəyə gəlməzdən əvvəl həmin ölkədən kənarda qeyri-siyasi xarakterli ağır cinayət;
BMT-nin məqsəd və prinsiplərinə zidd olan əməl.
Beynəlxalq himayənin ləğv edilməsi məsələsi əlaqədar şəxsin beynəlxalq himayə ilə təmin olunmaq hüququna
malik olub-olmaması məsələsinə baxıldıqdan sonra nəzərdən keçirilməlidir. Beynəlxalq himayədən istifadə
hüququ ləğv edilən şəxslər qaçqın hesab edilmirlər və əlavə himayə ilə təmin olunmaq hüququna malik
deyillər.
Misal: B və D-nin işində 143 Avropa İttifaqı Ədalət Məhkəməsi himayənin ləğv edilməsi müddəalarının necə
tətbiq edilməsi ilə bağlı istiqamətlər vermişdir. Bu işdə əlaqədar şəxsin silahlı mübarizəni maliyyələşdirən
təşkilata üzv olması və bu mübarizəni dəstəkləməsi onun əməllərinin "qeyri-siyasi xarakterli ağır cinayət"
və ya "BMT-nin məqsəd və prinsiplərinə zidd olan əməl" kimi hesab edilməsi üçün avtomatik olaraq ciddi
bir əsas deyil. Lakin bu əməllərin sübuta yetirilməsi onu beynəlxalq himayədən məhrum edə bilər. Bütün
spesifik faktların ardıcıllıqla qiymətləndirilməsi əlaqədar şəxsin bu əməllərin və ya cinayətlərin
törədilməsində təqsirli hesab edilməsi üçün ciddi səbəblərin olub-olmadığını müəyyənləşdirmək üçün bir
əsas kimi istifadə olunmalıdır. Bu qiymətləndirmə təşkilat tərəfindən törədilmiş əməllərin sözügedən
müddəaların şərtlərinə uyğun gəlib-gəlmədiyini və Direktivin 12(2)-ci maddəsində nəzərdə tutulmuş
sübutlara dair standartları nəzərə almaqla bu əməllərin törədilməsinə görə şəxsi məsuliyyətin əlaqədar
şəxsin üzərinə düşüb-düşmədiyini müəyyənləşdirmək məqsədi ilə aparılmalıdır. Eyni zamanda, Məhkəmə
əlavə etmişdir ki, qaçqın statusunun ləğv edilməsi üçün əsas nə qəbul edən üzv dövlətə təhlükə törədən
şəxslə, nə də ki konkret işlə bağlı mütənasibliyin qiymətləndirilməsi ilə əlaqədar müvəqqəti xarakter
daşımır.
Avropa İnsan Hüquqları Konvensiyasına əsasən işgəncənin və qeyri-insani və ya ləyaqəti alçaldan rəftarın və
yaxud cəzanın qadağan edilməsi ərizəçinin davranışından asılı olmayaraq qəti xarakter daşıyır və onun
tərəfindən törədilməsi ehtimal olunan hüquqpozmanın növünün Avropa İnsan Hüquqları Konvensiyasının 3-
cü maddəsi əsasında qiymətləndirmənin məqsədləri ilə əlaqəsi yoxdur. Başqa sözlə, bu Konvensiya əsasında
qiymətləndirmə zamanı ərizəçinin hətta arzuolunmaz və ya təhlükəli davranışı belə nəzərə alına bilməz.
Misal: Səədinin İtaliyaya qarşı işində 144 Məhkəmə 3-cü maddəyə əsasən işgəncənin qadağan olunmasının
qəti xarakter daşıdığını bir daha təsdiqləmişdir. Beynəlxalq terrorçuluqda iştiraka görə iddiaçıya qarşı
142 M.S.S.-in Belçikaya və Yunanıstana qarşı (M.S.S. v. Belgium and Greece) [GC] Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsindəki 30696/09
saylı, 21 yanvar 2011-ci il tarixli işi.
143 Almaniyanın B və D-yə qarşı (Bundesrepublik Deutschland v. B and D) Avropa İttifaqı Ədalət Məhkəməsindəki C-57/09 və C-101/09
saylı, 9 noyabr 2010-cu il tarixli birgə işləri.
144 Səədinin İtaliyaya qarşı (Saadi v. Italy) [GC] Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsindəki 37201/06 saylı, 28 fevral 2008-ci il tarixli işinin
18-ci paraqrafı; İsmailovun və başqalarının Rusiyaya qarşı (Ismoilov and Others v.Russia) Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsindəki
60