1Tz4Pwy

Soysalın işi 78 viza tələbi ilə əlaqədar idi. Avropa Ədalət Məhkəməsi müəyyən etmişdir ki, Ankara Sazişinə
dair Əlavə Protokolun 41-ci maddəsi əgər bu Protokolun qüvvəyə minməsi zamanı viza tələb edilmirdisə,
Almaniyada türk şirkətləri adından xidmətlər göstərmək istəyən Türkiyə vətəndaşlarının bu ölkəyə gəlməsi
ilə əlaqədar viza tələbinin tətbiqini istisna edir.
Məhkəməyə əsasən vizanın tətbiqi ilə əlaqədar milli qanunvericiliyin Avropa İttifaqının (EC)539/2001 saylı
Əsasnaməsinin (Əlavə 1-ə baxın) icrasından irəli gəlməsi faktı bu qərara təsir etmir. Bundan başqa, Avropa
İttifaqı qanunvericiliyi "status-kvo" müddəasını özündə əks etdirən müvafiq beynəlxalq sazişlərə uyğun
şəkildə təfsir olunmalıdır.
Oğuzun işində 79 Avropa İttifaqı Ədalət Məhkəməsi "status-kvo" müddəasının Avropa İttifaqına üzv olan
dövlətlərin miqrasiya məsələləri ilə əlaqədar sui-istifadələri cəzalandırmaq üçün öz milli
qanunvericiliklərindən istifadənin qarşısını almaması qənaətinə gəlmişdir. Lakin cənab Oğuza ölkəyə
gəlmək və burada qalmaq icazəsinin verilməsindən səkkiz il sonra onun milli miqrasiya qanunvericilik
aktlarına zidd fərdi əmək fəaliyyəti ilə məşğul olması Avropa İttifaqı Ədalət Məhkəməsi tərəfindən suiistifadə
halı hesab olunmamışdır.
Avropa İttifaqının yeni üzv dövlətlərinə gəldikdə isə Türkiyə ilə bağlı "status-kvo" müddəasının qüvvəyə
minməsi tarixi onlar üçün İttifaqa üzv olduqları gündən hesablanır.
Ankara Sazişinə dair 1970-ci il tarixli Əlavə Protokol iqtisadi və sosial hüquqlardan istifadə ilə bağlı fəsil 8-də
müzakirə olunan bir sıra hüquqları nəzərdə tutur. Status məsələsinə gəldikdə isə Türkiyə vətəndaşları öz sosial
və əmək hüquqlarını icra edərkən Avropa İttifaqına üzv olan dövlətin ərazisində qalmaq hüququna
malikdirlər. 80 Ankara Sazişi əsasında yaradılmış Əməkdaşlıq Şurasının 1/80 saylı Qərarına uyğun olaraq Türkiyə
vətəndaşları, o cümlədən, onların Türkiyə vətəndaşı olmayan ailə üzvləri imtiyazlı rəftardan faydalanmaq
hüququna malikdirlər ("Avropa İqtisadi Birliyi-Türkiyə Əməkdaşlıq Şurası"; ailə həyatına aid məsələlərlə
əlaqədar fəsil 5-ə baxın). 81 Bu hüquqlar Türkiyə vətəndaşlarını qəbul edən üzv dövlətə gəlmə və bu dövlətdə
qalma hüququnun verilməsi üçün istifadə olunmuş əsaslardan irəli gələn şərtlərlə əlaqədar olmaya bilər.
Misal: Avropa Ədalət Məhkəməsi Altunun işi 82 ilə əlaqədar müəyyən etmişdir ki, Türkiyə vətəndaşının
qaçqın qismində Avropa İttifaqının üzv dövlətində yaşamaq və müvafiq olaraq dövlətin əmək bazarına
çıxmaq hüquqlarını əldə etməsi faktı onun ailə üzvünün Əməkdaşlıq Şurasının 1/80 saylı Qərarından irəli
gələn hüquqlardan faydalanmasına mane olmur. Bundan başqa, Kahvecinin işində 83 Avropa İttifaqının
Ədalət Məhkəməsi müəyyən etmişdir ki, hətta həmin işçi öz türk vətəndaşlığını saxlamaqla yaşadığı Avropa
İttifaqı üzv dövlətinin vətəndaşlığını əldə etmiş olsa belə, onun ailə üzvləri onlara sözügedən Qərarla şamil
olunan hüquqları tələb edə bilərlər.
78 Mehmet Soysalın və İbrahim Savatlının Almaniyaya qarşı (Mehmet Soysal and Ibrahim Savatli v. Bundesrepublik Deutschland)
Avropa Ədalət Məhkəməsindəki C-228/06 [2009] ECR I-01031 saylı, 19 fevral 2009-cu il tarixli işi.
79 Tural Oğuzun Daxili İşlər Departamentinin Dövlət katibinə qarşı (Tural Oguz v. Secretary of State for the Home Department) Avropa
İttifaqı Ədalət Məhkəməsindəki C-186/10, [2011] ECR I-06957 saylı, 21 iyul 2011-ci il tarixli işinin 46-cı paraqrafı; Kraliçanın, Vəli Tumun
və Məhmət Darinin (The Queen, Veli Tum and Mehmet Dari) Avropa Ədalət Məhkəməsindəki C-16/05 [2007] ECR I-07415 saylı 20
sentyabr 2007-ci il tarixli işi.
80 Altunun Stadt Böblingen-ə qarşı (Altun v. Stadt Böblingen) Avropa Ədalət Məhkəməsindəki C-337/07 [2008] ECR I-10323 saylı, 18
dekabr 2008-ci il tarixli işinin 21-ci paraqrafı; Rəcəp Tefikin Berlin Torpağına qarşı (Recep Tetik v. Land Berlin) 23 C-171/95 [1997] ECR I-
00329 saylıyanvar 1997-ci il tarixli işinin 48-ci paraqrafı; "Avropa Şurasının təsis edilməsi haqqında" 1955-ci il Avropa Konvensiyasının 2-ci
maddəsi “[…] Konvensiyaya tərəfdar çıxmış hər bir dövlət [o cümlədən Türkiyə və Avropa İttifaqının bir çox digər dövləti] onun iqtisadi və
sosial vəziyyəti imkan verdiyi dərəcədə Konvensiyaya tərəfdar çıxmış digər dövlətlərin vətəndaşlarının öz ərazisində davamlı və ya daimi
yaşamasına şərait yaratmalıdır.”
81 Natthaya Dülgerin Uetteraukreis-ə qarşı (Natthaya Dülger v. Wetteraukreis) Avropa İttifaqı Ədalət Məhkəməsindəki C-451/11 saylı, 19
iyul 2012-ci il tarixli işi.
82 Altunun Stadt Böblingen-ə qarşı (Altun v. Stadt Böblingen) Avropa Ədalət Məhkəməsindəki C-337/07 [2008] ECR I-10323 saylı, 18 dekabr
2008-ci il tarixli işinin 50-ci paraqrafı.
83 Staatssecretaris van Justitie-nin Tayfun Kahveciyə və Osman İnana qarşı (Staatssecretaris van Justitie v. Tayfun Kahveci and Osman
Inan) Avropa İttifaqı Ədalət Məhkəməsindəki C-7/10 və C-9/10 saylı,29 mart 2012-ci il tarixli birgə işləri.
41