Euskarazko errore sintaktikoak detektatzeko eta zuzentzeko ...

112 Patroiak, datak eta postposizio-lokuzioak
V.2.2 Datetan gertatzen diren erroreen sailkapena
Harluxet hiztegi entziklopedikoan, data honela definitzen da: gertaera bat jazotzen
den eguna. Definizioaren arabera, Martxoaren 27a, asteazkena, 1960ko
urtarrila eta 2007ko irailaren 7a datak dira. Atal honetan data osoak deitu ditugunak
landuko ditugu, hau da, urtea, hilabetea eta eguna dituzten datak
(urtearen aurretik leku-izen bat eduki dezakete aukeran). Elementuren bat
edo gehiago faltan dituzten egituretako erroreak ez ditugu landuko.
Daten idazkera ongi araututa dago euskaraz. Euskaltzaindiak araua emana
du egitura honen inguruan (37. araua: Data nola adierazi) eta zenbait
gramatika eta estilo-liburutan ere, argi adierazia dago datak idazteko modua
(Zubiri eta Zubiri, 1995; Alberdi eta Sarasola, 2001). Hala ere, eta II.
kapituluko II.4.3 atalean ikusi genuen moduan, oso ohikoak dira erroreak datetan.
Aipatutako arauaren arabera, honakoak dira datak adierazteko forma
hedatuenak:
≪Data adierazteko formarik hedatuenak eta erabilienak honako
hauek dira:
Durango(n), 1983ko martxoaren 7a(n)
Durango(n), 1983ko martxoak 7.
Dena den, bi horien artean ere, lehena da orain arte gehien
erabili dena, bai -n kasu-marka leku izenari eta egunari ezarriaz,
bai kasu-markarik gabe. Hori da, beraz, batez ere Euskaltzaindiak
gomendatzen duena:
Durangon, 1983ko martxoaren 7an
Durango, 1983ko martxoaren 7a.≫
(Euskaltzaindia, 37. araua: Data nola adierazi)
Egitura zuzen hauetatik aldentzen diren egitura oker anitz topatu dugu
datekin osatutako corpus erroredun bat eskuz aztertu dugunean. Ohikoenak
diren bederatzi errore motak aukeratu eta landu ditugu (ikus V.1 taula).
Errore horietako batzuk zuzen-zuzenean lotzen zaizkie datei: datetan besterik
ez dira gertatzen (0, 3, 4, 5 eta 6 erroreak). Beste zenbait, ordea, okerrak
dira edozein testuingurutan (1, 2, 7 3 eta 8 erroreak).
Arrazoiak aztertu ez ditugun arren, uste dugu zenbait erroreren (ikus
V.1 taulan 4, 5, eta 6 erroreak) iturria hau dela: datetan agertzen diren
3 Euskaltzaindiaren gomendioa da: “datari dagokion urtea adieraztean ez erabili -garren
atzizkia (ez letraz eta ez puntuz). Salbuespena: urte-kopuruaren ondoren urte hitza idazten
denean (eta orduan, nahitaez erabili -garren atzizkia).”