Euskarazko errore sintaktikoak detektatzeko eta zuzentzeko ...

240 Saroi eta komunztadura-erroreak
edo haien ezaugarriak esaldian kendu (ken), gehitu (geh) edo nahastu
(nah) egin direla esango dugu. Kasu honetan funtzio horiek ordenaz
aldatu direla esateak ez du zentzurik, euskaraz esaldiaren barneko
elementuen artean ordena librea baita. Gainontzeko aldaketa motak
zehazte aldera, zera esango dugu, perpausetik subjektua, objektua edo
zehar-objektua,
– “kendu” egiten denean, edo agertzen ez denean, ez dagoela komunztadura-errorerik.
Elipsia dago. Ez dugu ezaugarri hau duen
errore-koderik topatuko. Kasu honetan, aditzeko komunztadura-
-marketan adierazten diren elementu guztiak (demagun, objektua
eta subjektua) ez dira esaldian agertzen.
– “gehitu” egiten denean, aditzean agertzen ez den elementuren
bat agertzen dela perpausean. Aditzeko komunztadura-marketan
adierazten diren elementuak (demagun markak subjektua eta objektua
eskatzen dituela) baino elementu gehiago agertzen dira
esaldian (adibidez, zehar-objektua). Hau da (51) adibideko kasua:
nor-nork paradigmako aditz laguntzailea duen perpaus batean,
zehar-objektu funtzioa edukiko lukeen sintagma agertzen da:
(51) *Neskak (subj) lagunari (zobj) liburua (obj) eraman du
(hark hura).
Gure ustez, kasu hau zuzen-zuzenean dago lotuta paradigma nahasketarekin.
– “nahastu” egiten denean, aditzean agertzen diren elementuei dagozkien
perpauseko elementuetako pertsonak (per), numeroak
(num) edo kasuak (kas) ez du komunztadurarik egiten aditzarekin.
Hau da komunztadura-erroreen iturri nagusia.
• Non: zein funtzio sintaktikotan gertatzen den aldaketa, subjektuan
(subj), objektuan (obj) edo zehar-objektuan (zobj) 6 .
• Ezaugarri Linguistikoa: ezaugarri hau, noski, nahasketetan soilik erabiltzen
da. Orduan, bat ez datozen ezaugarriak, kasua (kas), numeroa
(num) edo pertsona (per) izan daitezke.
• Aditza: aditz laguntzailearen edo aditz trinkoaren paradigma zehazten
da atal honetan. Aditzak nor (n), nor-nori (n-ni), nor-nork (n-
-nk) edo nor-nori-nork (n-ni-nk) paradigmetakoak izan daitezke.
6 Predikatiboarekin gertatzen den komunztadura oso azaletik landu dugu.