Aramaioko euskara (azterketa dialektologikoa) Jakintza-arloa ...

4.1 Sarrera
4 ADITZAREN MORFOLOGIA
Aditza zehatz aztertzeak luze joko luke. Aukera bat egin dugu eta zenbait alderdi
lantzea nahiago izan dugu, interesgarri direlakoan. Aditz-paradigmak ere ematen ditugu,
jakinik eta aitorturik ez direla erabatekoak eta behin betikoak. Gaia, hortaz, ez dago agortua,
ez.
4.2 Tratamenduak Aramaion
Gaur egun Aramaion bizi-bizirik dirauten tratamenduak bi dira: neutroa edo
eztabadakoa eta hikakoa. Azken honetan forma alokutiboak deituak ditugu. Paradigmetan
garbi ikus dezakegu oso bizirik daudela adizki alokutiboak, gutxienez adinekoen artean.
Pentsatzekoa da zenbat eta gazteagoak hiztunak, orduan eta gutxiago (eta okerrago)
erabiltzen dela hikako tratamendua. Baina hau azterkizun geratzen da. Bestalde, hirugarren
erregistro bat ere bada, berorika deitua.
4.2.1 BERORIKA
Bizimodua aldatu den heinean, berorika galtzen joan da. Garai batean ohikoa zen
abadeari 1 berorika egitea. Gaur izango dira batzuk hala tratatuko dutenak, baina askoz
gehiago zu egingo diotenak, eta ez gutxi berarekin hika arituko direnak. Gaur egun adinekoek
bakarrik dute erregistro horren berri, eta eurek ere ia ez dute erabiltzen.
1 Baina ez abadeari bakarrik, jakina. Irakurri bestela Barajuengo hiztun baten lekukotasun polit hau: Ba guk e, bueno!, beroi e baitte
betinaixuei tte be bai, e? Merikuei tte danai. Ola gisonak de… seoser sienai, danai beroi" (…) "Da gure amak atzen-atzenearte be bai, arek
abariei be beroi itte(n) tzen ointxe be, bueno, larogeta amalau urteas il san da, arek abariei be beroi itte(n) tzen" (…) "Da gisonak ola
[txapela eskuarekin ikutu] eitte(n) tzien txapelai be: "atzaldeon", da txapelai ola, abariei, e?" (…) Txapelai ikutu: "Atzaldeon. Atzaldeon
euki bedi, atzaldeon euki bei".
271