Detrez De sloop van Joegoslavië - Linkeroever uitgevers

De motieven om te emigreren waren volgens Cuvalo (1990: 101) zowel van economische als van
politieke aard. Op beide verklaringen is evenwel een en ander af te dingen. Immers, de economische
toestand was in de andere republieken met minder emigranten nog slechter; daarnaast waren de migranten
overwegend afkomstig uit de lagere beroepsklassen, waar men andere zorgen aan zijn hoofd had
dan het gebrek aan Kroatische autonomie. Een plausibeler verklaring lijkt dat Duitsland en Oostenrijk
voor Kroaten vlakbij waren en voor de anderen veraf. Uit Bosnië en Slovenië kwamen (in 1968) resp.
22,1 en 15,1 percent van de Joegoslavische emigranten; een heel eind achterop kwamen Servië met 9,4
percent, en Macedonië en Montenegro met respectievelijk 3,1 en O,2 percent; Kroatie was toen goed
voor 50,1 percent van de buitenlandse arbeiders, althans volgens Cuvalo (1990: 99). Bij Mesić (1992:
186) vinden we voor 1968: Bosnië - 16,7 percent, Kroatië - 42,4 percent, Macedonië - 6,9 percent,
Montenegro - 1,5 percent, Servië (zonder de autonome gebieden) - 12,7 percent, Slovenië 9,4 percent.
Hoe dan ook lijken de percentages ongeveer omgekeerd evenredig met de afstand naar de Westeuropese
gastlanden toe te nemen, waarbij de uitzondering Slovenië verklaard wordt door de relatief hoge
levensstandaard in deze republiek. Daarnaast lag het niveau van de beroepsopleidingen in Kroatië en
Slovenië hoger, waardoor Kroaten en Slovenen makkelijker een baan in West-Europa vonden.
Deze gastarbeiders zorgden voor een aanzienlijke toevoer van harde valuta, die weer bij de federale
banken terecht kwam, zodat de Kroatische natie "dubbel gexploiteerd" werd: door de afvloeiing van
arbeidskrachten en van geld. (Cuvalo 1990: 102) Voor Kroatische nationalisten gaf deze demografische
ontwikkeling aanleiding tot droefnis, te meer omdat het tekort aan arbeidskrachten in Kroatië
door Serven aangevuld werd, maar door de Kroaat-in-de-straat werd het gastarbeiderschap veeleer als
een buitenkansrecht dan als een onrechtvaardigheid beschouwd.
Cultureel ongenoegen
De culturele frustraties hadden vooral te maken met de taal. De Kroaten gingen ervan uit dat hun taal,
de Westerse variant van het Servo-Kroatisch of Kroato-Servisch, gediscrimineerd werd. De Oosterse of
Servische variant was hoe langer hoe meer de "officiële taal" geworden in leger, adminstratie,
diplomatie, e. d.. Kroatische
113