Detrez De sloop van Joegoslavië - Linkeroever uitgevers

Hoofdstuk 10
BOSNIË
De (burger)oorlog in Bosnië situeert zich, duidelijker nog dan het conflict in en om de Krajina, op het
snijpunt van de twee ontwikkelingen die wij in dit boek hebben proberen te schetsen: de vernietiging
van het systeem van evenwichten binnen de Joegoslavische federale constructie in de jaren tachtig, en
het streven naar de creatie van etnisch-homogene nationale staten, dat op de Balkan in het begin van de
19de eeuw begonnen is. De eerste ontwikkeling is uitgemond in de burgeroorlog in Bosnië, de tweede
heeft geleid tot een irredentistische oorlog van het type dat op de Balkan sedert de 19de eeuw
herhaaldelijk voorgekomen is en gekenmerkt wordt door grootschalige etnische zuiveringen.
1. VERSTOORDE EVENWICHTEN
OP FEDERAAL NIVEAU
Hoewel Bosnië op een nauwelijks geringere territoriale continuïteit en staatkundige traditie kon bogen
dan Kroatië en Servië, en hoewel aan de hand van dezelfde kriteria waarmee het bestaan van een
Kroatische en een Servische natie "aangetoond" wordt (eigen religie, cultuurhistorische achtergrond,
"nationale ideologie", politieke organisaties, enz.) ook het bestaan van een Bosnjakse natie kon
"bewezen" worden, toch werd de Socialistische Republiek Bosnië en Hercogovina, die na de Tweede
Wereldoorlog het licht zag, niet beschouwd als de nationale (deel)staat van de Bosnjakse natie.
De belangrijkste reden voor de deelnemers aan de AVNOJ-conferentie in 1943 om binnen de
federatie ook een Bosnische republiek te creëren was vooral ingegeven door pragmatische
overwegingen. (Allcock 1992: 282-3) Kroaten en Serven maakten op dat moment al zowat een eeuw
ruzie om Bosnië. De Eerste Wereldoorlog was "aangestoken" met de moord op de Habsburgse kroonprins
in Sarajevo in 1914, gepleegd door een Servische nationalist uit protest tegen het feit dat door de
annexatie van Bosnië door het Habsburgse rijk dit gebied voor Servië verloren leek. Tijdens de Tweede
Wereldoorlog had Bosnië deel uitgemaakt van de NDH. Zowel Kroaten
243