Detrez De sloop van Joegoslavië - Linkeroever uitgevers

gen gedreven. Broekmeyer geeft enkele voorbeelden van de potsierlijke gevolgen van de nationale
verankering van de economie: elke republiek had zijn eigen spoorwegonderneming, waardoor een trein
vijf à zes dagen deden over het traject Brčko-Belgrado (200 km.), omdat bij elke grensovergang (Bosnië-Kroatië-Vojvodina-Servië)
van locomotief moet gewisseld worden; elke republiek had zijn eigen
deviezenpolitiek, waardoor de ene republiek goederen verkocht aan het buitenland (om deviezen) die
door de andere republieken (met deviezen) teruggekocht werden. (Broekmeyer 1985: 19) In het begin
van de jaren zestig (reeds !) wilden de republieken Kroatië en Slovenië hun eigen luchtvaartmaatschappij.
Terwijl de Sloveense maatschappij nog functioneerde als aanvulling op en in
samenwerking met het Joegoslavische Jugoslavenski Aerotransport (JAT), was het Kroatische Pan
Adria, dat in 1963 van de grond ging, van meet af aan verlieslatend. In 1978 ging de maatschappij
failliet, maar al enkele maanden later werd een nieuwe Kroatische luchtvaartmaatschappij, Trans Adria
gesticht. "De republiek wilde een luchtvaartmaatschappij als een nationaal symbool", schrijft Ramet
(1992: 164), "Trans Adria was (...) een onderneming waarvan de waarde niet lag in de diensten die ze
verleende, maar louter in haar bestaan als een Kroatische luchtvaartmaatschappij."
De nationalistische economie leidde tot inefficiëntie en verhinderde mede dat er een einde gemaakt
werd aan de economische en - in mindere mate - sociale ongelijkheid tussen de diverse deelstaten in het
land. Het FFK(...), dat bedacht was om die economische ongelijkheid te slechten, werkte even
inefficiënt als de hele Joegoslavische economie en kon rekenen op de latente, zij het grotendeels
vergeefse tegenstand van de belangrijkste geldschieters Kroatië en Slovenië. De inefficintie van het
FFK(...) blijkt het duidelijkst uit het feit dat de discrepantie in economische ontwikkeling tussen noord
en zuid in de loop der jaren alleen maar groter geworden is. In 1947 bedroeg het bruto nationaal
product in de rijkste deelstaat Slovenië 3000 nieuwe dinar per hoofd van de bevolking en in de armste
deelstaat Kosovo 1000 nieuwe dinar: 3/1. In 1974 was de verhouding bijna 15.000 nieuwe dinar in
Slovenië en bijna 3.000 in Kosovo: 5/1. (Cohen 1993: 35) Uitgedrukt als een percentage van het
Joegoslavische gemiddelde (100 percent) komen we tot de volgende cijfers betreffende het bruto
nationaal product per hoofd van de bevolking in de diverse deelstaten:
170