Detrez De sloop van Joegoslavië - Linkeroever uitgevers

één in elke deelstaat. Deze gedroegen zich niet anders dan het oude unitaire machtscentrum (al
bestonden er graduele verschillen in democratisch gehalte tussen de diverse deelstaten). In bepaalde
opzichten kreeg de machtsuitoefening er een aantal kwalijke aspecten bij.
De CBJ hield sterk vast aan het eenpartijstelsel, omdat dit zijn machtsmonopolie garandeerde en
verhinderde dat andere, nationalistische partijen het land uiteen zouden rijten - een angst die niet
ongegrond gebleken is. Toch maakte de federalisering van de CB], die al in de jaren zestig begon, de
facto een einde aan het eenpartijstelsel. Er ontstonden acht nationalistische partijen, die intern, in hun
eigen deelstaat, geen concurrentie hadden, maar wel elkaar in grote mate als concurrenten
beschouwden. Ook al waren de verkiezingen in Joegoslavië van die aard dat bij gebrek aan
oppositiepartijen de resultaten vooraf vaststonden, toch probeerden politici bij hun kiezers de
populariteit die ze met hun communistische retoriek verloren terug te winnen als verdedigers van de
belangen van de nationale (deel )staat.
De acht lokale partij-elites identificeerden zich in de eerste plaats met de deelstaat waarover ze de
plak zwaaiden. Elk van die elites streefde naar de uitbreiding van haar macht. Dit was het gevolg van
het feit dat het elke politieke instelling, dus ook de regering van een deelstaat, nu eenmaal eigen is te
streven naar uitbreiding van haar bevoegdheden. De politieke elites in de Joegoslavische deelstaten
streefden ook naar meer macht om persoonlijke redenen. Net als in andere communistische landen
betekende macht ook in Joegoslavië: een materieel onbekommerd bestaan, betere woningen, chique
weekendhuizen, buitenlandse reizen, probleemloze toegang tot de universiteit voor kinderen, nichtjes
en neefjes, enz. Macht betekende de mogelijkheid vrienden en verwanten diensten te bewijzen in ruil
voor allerlei andere kleine en grote wederdiensten. De verlaging van het beslissingsniveau tot de
deelstaten werkte het corrupte beroep op veze i poznanstva (relaties en kennissen) nog in de hand; het
cliëntelisme versterkte de trouw van grote segmenten van de bevolking aan de heersende partij-elites
nog meer. De burgers waren afhankelijk van de lokale potentaten in een mate die recht evenredig was
met de omvang van hun bevoegdheden. Naarmate die bevoegdheden groeiden, en dat deden ze de
hele tijd, groeide ook de afhankelijkheid van de burger. Wie op een of andere manier welvoer bij de
lokale partij-elite, kon alleen maar hopen dat haar bevoegdheden zouden uitgebreid worden.
165