Detrez De sloop van Joegoslavië - Linkeroever uitgevers

dat de integriteit van het historische Kroatische grondgebied moest bewaard blijven en dat de territoria
met een Servische bevolking, ook die met een overwégend Servische bevolking deel, moesten blijven
uitmaken van Kroatië. Hier prevaleerden dus de historische rechten. De Serven zouden als nationale
minderheid binnen de Kroatische nationale staat genoegen moeten nemen met een culturele rechten.
Ten aanzien van Bosnië bestonden er drie standpunten. Radicale Kroatische nationalisten,
georganiseerd in de Hrvatska Stranka Prava (HSP, Kroatische Partij van het Recht), gingen ervan uit
dat héél Bosnië "tot aan de Drina" om historische redenen tot Kroatië behoorde. Dit standpunt werd ook
door een groot deel van de Kroatische emigratie bijgetreden. (Zie bv. Tomić 1990) Ze verdedigden dus
de Kroatische historische rechten, maar dan buiten Kroatië, op het grondgebied van Bosnië-Hercegovina,
en lieten het etnische gegeven dat slechts een vijfde van de Bosnische bevolking Kroatisch was
buiten beschouwing. (Weliswaar beschouwden ze de Bosnjakken als islamitische Kroaten, maar de
Bosnjakken zelf dachten daar anders over.) De leiding van de HDZ was in het begin overwegend van
mening dat de territoriale integriteit van Bosnië moest gerespecteerd worden. Deze houding was
overigens minder onbaatzuchtig dan op het eerste gezicht lijkt. Ze sproot voort uit het besef dat Kroatië
alleen door het onafhankelijke en integrale Bosnië te erkennen in de ogen van de internationale
gemeenschap het morele recht kon verwerven de gebieden met een overwegend Servische bevolking
voor zich te behouden. Wellicht nog belangrijker was de overtuiging dat een onafhankelijk en integraal
Bosnië de ideale barrière vormde tussen de Republiek Servië en de Krajina (d. w. z. de Kroatische
gebieden met een Servische bevolking), waardoor het voor de Serven praktisch onmogelijk werd deze
gebieden te annexeren. In ruil voor deze diplomatieke en strategische voordelen waren ze bereid zich te
verzoenen met de gedachte dat de Bosnische Kroaten buiten de grenzen van Kroatië zouden leven, in
een multi-nationaal Bosnië.
De zgn. "Montenegrijnse lobby" van Minister van Defensie Gojko Šušak en vice-premier Vladimir
Šeks stond op het standpunt dat althans de gebieden in Bosnië met een compacte Kroatische bevolking,
met name in West-Hercegovina, door Kroatië moesten geannexeerd worden. De voorstanders van deze
lijn kregen steeds meer invloed op de Kroatische Bosnië-politiek en op president Tuđman
204