Detrez De sloop van Joegoslavië - Linkeroever uitgevers

verkiezingen steken schril af tegen de resultaten van de opiniepeilingen, die eerder in 1990 uitgevoerd
waren. Dat de publieke opinie en de politieke voorkeuren in de jaren 89-91 in Joegoslavië zeer snel
evolueerden en uitkristalliseerden staat buiten kijf, maar het is leerzaam om met Bougarel (1992: 123-
135) de verkiezingsuitslagen van 1990 eens van nabij te onderzoeken.
Om te beginnen had de communistische nomenklatoera voor de verkiezing van de Kamer der
Gemeenten het meerderheidssysteem opgedrongen in de verwachting dat dit de SK-SDP aan een
overwinning zou helpen. Het gaf, via het meerderheidsstelsel, een groot overwicht aan de vele rurale
kiesdictricten waarvan verwacht werd dat ze zoals elders in Oost-Europa conservatief, d. w. z.
communistisch zouden stemmen. De Bosnische boeren echter hebben in de landelijke kiesdistricten, die
uiteraard veel talrijker waren dan de stedelijke, voor de nationalistische partijen gestemd. Door het
meerderheidssysteem verwierven de nationalisten daardoor een overweldigend aantal zetels in de
Kamers der Gemeenten.
Een gelijkaardige vergissing werd gemaakt met de verkiezingen voor de Presidentiële Raad. Beslist
werd dat, zoals in een beschaafd land hoort, niet elke nationale gemeenschap haar eigen kandidaten zou
kiezen, maar dat alle burgers van Bosnië voor alle kandidaten zouden kunnen stemmen. Verwacht werd
dat die kandidaten zich, om kiezers van andere nationale gemeenschappen af te snoepen, gematigd
zouden opstellen en niet de nationalistsiche toer zouden opgaan. Dat deden ze ook niet, maar hun
programma's verschilden zo weinig, dat de kiezers blijkbaar toch weer overwegend voor een
"volksgenoot" gestemd hebben. Bij de samenstelling van de Presidentiële Raad bleek de eerbiediging
van nationale evenwichten weer van doorslaggevend belang. Nenad Kecmanović, de kandidaat van de
SRSJ voor het presidentschap, kreeg meer stemmen dan Franjo Boras van de HDZ, maar werd niet in
de Presidentiële Raad opgenomen. (Shoup 1995: 158)
De meerderheid van de Bosniërs heeft "etnisch" gestemd - de Kroaten meer dan de Serven, en de
Serven meer dan de Bosnjakken. Het stemgedrag lijkt in grote mate bepaald te zijn geworden door de
etnische compositie van het kiesdistrict. De nationalistische partijen blijken in etnisch homogene en in
bi-nationale kiesdistricten de meeste stemmen gehaald te hebben. Zulke kiesdistricten bevonden zich
vooral op het platteland. De civiele partijen SK-SDP en de
263