Detrez De sloop van Joegoslavië - Linkeroever uitgevers

grenzen van de Joegoslavische deelstaat Kroatië ook de grenzen van de onafhankelijke Republiek
Kroatië zouden zijn, was strikt genomen ongrondwettelijk - althans indien de preambule tot de tekst
van de grondwet behoorde, wat door sommigen betwist werd.
De implicaties van de Joegoslavische invulling van begrippen "natie" en "constituerende natie"
werden pas zichtbaar op het moment dat het federale systeem ontplofte. De Serven in Kroatië
meenden als "constituerende natie" inspraak te hebben bij de uitoefening van het Kroatische recht op
afscheiding. De Kroaten hadden volgens hen niet het recht om Kroatië uit Joegoslavië los te maken
zonder dat de Serven in Kroaten daarmee akkoord gingen. De Serven in Kroatië hadden, vonden ze
zelf, constitutioneel het recht in de Joegoslavische federatie te willen blijven of zich op hun beurt
van Kroatië af te scheiden. Dat de Serven de Albanezen in Kosovo het recht op afscheiding ontzegden,
maar dit paradoxaal genoeg wel voor zichzelf opeisten in Kroatië, had dus te maken met het
onderscheid tussen "naties" en "nationaliteiten" en was lang niet zo paradoxaal: nationaliteiten
hadden immers, althans voor de Joegoslavische Grondwet, geen recht op afscheiding.
De Bosnjakken waren vanaf 1968 als "Muslimanen" een "natie" en als zodanig ook een
constituerend volk. Ze moesten "hun" republiek Bosnië-Hercegovina echter met twee andere
constituerende naties delen, de Kroaten en de Serven, die samen talrijker waren dan de Bosnjakken
zelf - respectievelijk 17,2 en 31,4 percent tegen 43,7 in 1991. (Woodward: 33). Hun positie als
constituerend volk was dan ook zwak; dat is waarschijnlijk ook de reden dat de Bosnjakse
gemeenschap in de Zuidservische Sandžak en in Montenegro - respectievelijk 2,4 en 14,6 percent
van de totale bevolking (Woodward 1995: 33-4) - zich nooit erg uitdrukkelijk als "constituerende
natie" binnen Servië en Montenegro gemanifesteerd hebben en nog minder als zodanig geaccepteerd
werden.
De positie van leden van "nationaliteiten" die in omvangrijke en compacte massa's buiten de
grenzen van hun autonoom gebied leefden was nog minder duidelijk. De Albanezen in Macedonië
bv. - 21 per cent van de bevolking in 1991 (Woodward 1995: 33) - werden uiteraard niet beschouwd
als een constituerend volk; ze hadden ook in de praktijk aanzienlijk minder (politieke) rechten dan
hun volksgenoten in het autonome gebied Kosovo (zolang de Albanese autonomie nog intact was).
128