Detrez De sloop van Joegoslavië - Linkeroever uitgevers

Hoofdstuk 7
DE ZIEKTEN VAN HET FEDERALE SYSTEEM
1. VIER VISIES OP JOEGOSLAVIË
Op het Joegoslavische systeem waren vier visies mogelijk:
1. Het Joegoslavische federale systeem leverde een civiel constitutioneel kader, dat ruimte bood
voor de vrije ontplooiing van alle etno-culturele gemeenschappen in Joegoslavië. Op die manier
werd Joegoslavië ervaren door de jonge, kosmopolitische intelligentsia, die civiele loyaliteit ten
aanzien van het Joegoslavische federale systeem moeiteloos combineerde met de identificatie
met deze of gene etnoculturele gemeenschap. Ze stond kritisch tegenover elk nationalisme,
maar ook tegenover het Joegoslavische communistische systeem, dat ze liever vervangen wild
zien door een parlementaire demokratie en een vrije-markteconomie.
2. Het Joegoslavische federale systeem was een fraaie constructie, die alleen maar de Servische
dominantie over Joegoslavië verbloemde. Dat was de mening van een aantal nationalistische
dissidenten, de heimelijke overtuiging van veel leden van het politieke establishment in
Kosovo, Kroatië en Slovenië, en van de galerij zowat overal buiten Servië. Het federalisme
werd beschouwd als een middel om zich enigszins tegen het Servische hegemonisme te
beschermen. De nationalisten beschouwden de opeenvolgende fasen in het
federaliseringsproces als stappen in de richting van volledige onafhankelijkheid (al hebben ze
dat nooit hardop gezegd).
3. Voor de Servische (en Montenegrijnse) nationalisten was de Joegoslavische federale staat een
compromis tussen hun verlangen met alle Serven samen in één staat te leven (en deze staat te
domineren) en het streven naar meer zelfstandigheid van de andere volken in Joegoslavië. Zij
zagen de voortschrijdende federalisering en later het onafhankelijkheidsstreven van de andere
volken als een bedreiging voor “hun” staat. Soms kregen ze steun uit andere deelstaten, die om
eigen redenen in het voortbestaan van Joegoslavië geïnteresseerd waren (bv. Bosnjakken en
Macedoniërs).
4. Voor de nomenklatoera van de CBJ was het federale systeem een
155