Detrez De sloop van Joegoslavië - Linkeroever uitgevers

Kosovaren hebben er tot vandaag toe voor bedankt daarvan gebruik te maken. (Voor de situatie in
Kosovo in de jaren 1990-94, zie Detrez 1994b.)
3. SERVIËS GREEP NAAR DE MACHT
De feitelijke afschaffing van de autonomie van Kosovo diende een dubbel doel: het herstel van de
Servische controle over wat beschouwd werd als Servisch grondgebied, en het vergroten van de macht
van Servië binnen de federatie. De Servische nationalisten waren voorstander van het voortbestaan van
Joegoslavië, maar wilden tegelijk het vigerende federale systeem vervangen zien door een sterk(er) en
bij voorkeur door Serven gedomineerd centraal gezag. Op die manier wilden ze binnen de federatie de
(dominante) plaats veroveren, waarop ze om diverse redenen meenden recht hadden, en in staat zijn om
de federatie "te redden" door hun visie op de staatshervorming - politieke en economische re-centralisatie
- door te drukken. Last but not least zou de dominantie over de federatie de Serven een gunstige
uitgangspositie verschaffen wanneer onverhoopt toch de boedelscheiding te berde gebracht werd.
Om de controle over "Servische" gebieden èn een dominantie positie binnen de federatie te
verwerven, moesten Milošević en de zijnen in eerste instantie de macht grijpen in de deelstaten die ze
als Servisch beschouwden: de republiek Montenegro en de autonome provincies Kosovo en de
Vojvodina. We beschreven in de voorgaande hoofdstuk hoe ze klaarspeelden in Kosovo. Al eerder
waren in de Vojvodina en Montenegro generale repetities gehouden. In juli 1988 hielden aanhangers
van de Servische partijleider massale protestbetogingen in de hoofdstad Novi Sad en Pančevo met de
bedoeling de regering van de Vojvodina tot ontslag te dwingen. In october 1988 slaagden ze daar ook
in: de "autonomisten" gaven er de brui aan en werden vervangen door aanhangers van Milošević. In dezelfde
maand october 1988 hadden ook de eerste manfestaties plaats in Titograd, zoals de hoofdstad
van de republiek Montenegro toen nog heette. In januari 1989 eisten niet minder dan 120.000 goed
georganiseerde Servische nationalisten tijdens een belegering van de regerings- en partijgebouwen het
ontslag van de Montenegrijnse leiders. Onder druk van het straatgeweld gaven ook zij toe. (Libal 1991:
187-38)
188