Detrez De sloop van Joegoslavië - Linkeroever uitgevers

een burgeroorlog die niet zomaar met militaire middelen kon beëindigd worden. Het zwaarst woog dat
de mandaten die de UNPROFOR van de VN kreeg te beperkt waren om een effectief militair optreden
mogelijk te maken. De kans dat de mandaten uitgebreid werden was gezien de besluiteloosheid binnen
de VN erg klein. Het was ook niet duidelijk welke oplossing de politici met zo'n militaire interventie
eigenlijk voor ogen stond: de oorlog kon niet gestopt worden zolang door de betrokkenen en door de
internationale gemeenschap geen politieke oplossing gevonden was. Ten slotte waren de UNPROFORmilitairen
als directe ooggetuigen van de gebeurtenissen in Bosnië zich als geen ander bewust van de
complexiteit van het conflict en van het feit dat het onderscheid tussen de good guys en de bad guys
niet zo voor de hand lag.
Van in juni 1992 was UNPROFOR aanwezig in Bosnië - aanvankelijk met 1.000 manschappen, in
1995 met 25.000. Hun opdracht bestond in peace keeping; ze konden de eerbiediging van gemaakte
afspraken en zelfs VN-resoluties niet zonder speciale toelating met geweld afdwingen. Ze stonden ook
in voor het rapporteren van incidenten (een full-time job), de verdediging van strategische locaties (bv.
de luchthaven van Sarajevo), de bescherming van de safe areas en van de humanitaire konvooien, het
herstel of de aanleg van wegen, bruggen en communicatielijnen, het organiseren van lokaal overleg
tussen de strijdende partijen en van de uitwisseling van krijgsgevangen, de begeleiding van
vluchtelingen, enz.. (Van Cant 1995).
De militaire activiteiten in opdracht van de VN breidden gestaag uit. Vanaf oktober 1992 werd de
NAVO belast met een wat krijgshaftiger taak: het afdwingen van het vliegverbod boven Bosnië.
Overigens werden pas vanaf 13 april 1993 ook metterdaad NAVO-vliegtuigen ingezet om het vliegverbod
te doen respecteren. Bijna een jaar later, op 28 februari 1994, worden voor het eerst vier Servische
vliegtuigen boven Centraal-Bosnië neergehaald - het eerste gebruik van geweld door de NAVO sinds
de stichting van de alliantie in 1949.
Op 6 mei 1993 werden met Resolutie 824 van de Veiligheidsraad de steden Bihać, Goražde,
Sarajevo, Srebrenica, Tuzla en Žepa (en hun omgeving) uitgeroepen tot safe areas. Ter verdediging van
de safe area was het gebruik van geweld, zij het in de praktijk pas na een ingewikkelde bureaucratische
procedure, toegestaan. In de meeste gevallen werd geweld gebruikt om de blauwhelmen zelf te
beschermen.
308