Detrez De sloop van Joegoslavië - Linkeroever uitgevers

was er bovendien ook geen Oostenrijks-Hongaarse militaire aanwezigheid). Deze regeling had ingrijpende
gevolgen voor de algemene situatie op de Balkan en voor de drie religieuze gemeenschappen in
Bosnië. Servië had Bosnië altijd beschouwd als één van zijn belangrijkste irredenta; de kans het gebied
aan te hechten - en door te stoten in de richting van de Adriatische zee - leek nu voor lange tijd
verkeken. Van de weeromstuit nam de nationalistische agitatie onder de Bosnische Serviërs in
hevigheid toe.
In het Habsburgse rijk zelf bracht het bestuur van Bosnië ook problemen met zich mee. De Hongaren
vreesden dat door de inlijving van Bosnië het aantal Zuidslaven in het Habsburgse rijk en daardoor ook
hun politieke gewicht zouden toenemen ten koste van de Hongaren. De Kroaten, die de meeste
militairen en ambtenaren in Bosnië leverden, wilden dat het gebied zou opgenomen worden in Kroatië,
d. w. z. in het autonome gebied dat door de Nagodba in 1868 geschapen was. Door het Habsburgse
bestuur was de invloed van het katholicisme en dus van de Kroaten in Bosnië überhaupt al toegenomen.
Uiteindelijk werd Bosnië iets als een Oostenrijks-Hongaars condominium: het militaire bestuur werd
toevertrouwd aan de Oostenrijkse vertegenwoordiger van de keizer en het administratieve aan de
Hongaarse minister van financiën.
De Serven in Bosnië ontwikkelden net zulke complexe relaties met de Kroaten als de Serven in Kroatië,
maar ze bleven nauwere banden hebben met Servië zelf en waren ontvankelijker voor Servische
propaganda. De moslims hadden zich aanvankelijk tegen het Oostenrijks-Hongaarse bestuur verzet,
maar werden gerustgesteld met de belofte dat aan hun instellingen en sociale positie niet zou getornd
worden. (Pinson 1993: 95) Ze verkozen al gauw voor meedoen aan het algemene touwtrekken om hun
belangen veilig te stellen.
Een bondgenootschap van Habsburgse Serven en Kroaten kon het status quo in het rijk na de
Ausgleich danig in het gedrang brengen, maar nog gevaarlijker was een bondgenootschap tussen de
Habsburgse Zuidslaven en Servië. De Hongaarse gouverneur van Bosnië, Benjamin von Kállay (1839-
1903), wilde daar een stokje voor steken door middels onderwijs en pers de vorming van een aparte
nationale identiteit onder de Bosnische moslims te bevorderen. Op die manier hoopte hij de (groeiende)
Servische invloed onder de Bosnische moslims terug te dringen. Eén van de meest curieuze
maatregelen die von Kállay nam was het verbieden in Bosnië van zijn eigen boek
66