Detrez De sloop van Joegoslavië - Linkeroever uitgevers

Servische dominantie te beschermen. Zoals zijn bezorgheid om de toekomst van Bosnië en de
Bosnjakken Izetbegović ertoe gebracht had zich te verzetten tegen het Kroatische en Sloveense
separatisme, zo bracht diezelfde bezorgdheid hem ertoe om zodra Slovenië en Kroatië zich afgescheiden
hadden, te proberen onder de dreigende Servische dominantie uit te komen door de
onafhankelijkheid van Bosnië-Hercegovina te bepleiten. De politiek van de Izetbegović ligt in dit
opzicht helemaal in de lijn van de evenwichtskunsten, die de Bosnische leiders ook in Joegoslavië altijd
al, zij het in betere omstandigheden, uitgevoerd hadden.
BINNEN DE BOSNISCHE GEMEENSCHAP
Bosnië en de Bosnjakken maakten integraal deel uit van het systeem van evenwichten in de
Joegoslavische federatie en hadden er hun bestaan aan te danken. Deze evenwichten bestonden evenwel
niet alleen op een politiek, hoe dan ook tamelijk abstract niveau, maar ook op het concrete sociologische
en psychologische vlak.
Binnen de Bosnische samenleving bestonden drie grote etno-culturele gemenschappen: de
Bosnjakken, de Kroaten en de Serven. De relaties tussen deze gemeenschappen werden bepaald door
de komšuluk (van het Turks komšu, "buur"). Deze bestond uit een combinatie van aan de ene kant goed,
zelfs vriendschappelijk nabuurschap tussen leden van de diverse etno-culturele gemeenschappen, èn
aan de andere kant het scherpe bewustzijn van elk individu van zijn Zugehörigkeit tot een welbepaalde
gemeenschap en van de collectieve belangen van de leden van de gemeenschap. Dit betekende dat het
vreedzaam naast en met elkaar samenleven van individuen van diverse etno-culturele gemeenschappen
mede afhing van het bestaan van belangen- en machtsevenwichten tussen de gemeenschappen. Die
evenwichten moesten garanderen dat de vertegenwoordigers van de drie gemeenschappen met gelijke
kansen aan de uitoefening van de macht konden participeren en dat niet één of twee gemeenschappen
de éne of de beide andere kon domineren. De sterke gemeenschapsgevoelens die binnen de drie
gemeenschappen bestonden en het wijd verbreide cliëntelisme maakten dat de impact van dit evenwicht
niet beperkt bleef tot de participanten aan de macht, d. w. z. de politieke elite - al was die er in de
praktijk wel de belangrijkste begunstigde van -, maar zich uitbreidde tot grote segmenten van de
gemeenschap in kwestie.
246