Detrez De sloop van Joegoslavië - Linkeroever uitgevers

Hoofdstuk 12.
BESLUIT
In dit boek hebben we geprobeerd de burgeroorlog en de oorlog te verklaren vanuit twee invalshoeken:
als de voltooiing van een historisch proces van natie- en staatsvorming op Balkan, en als het resultaat
van de desintegratie van het Joegoslavische federale systeem. Ongetwijfeld zijn er nog andere verklaringen
mogelijk, waarbij andere accenten gelegd worden, maar ons leek deze de meest relevante en
plausibele.
Vanaf het begin van de 19de eeuw is er op de Balkan naar gestreefd nationale staten te stichten die
etno-cultureel zo homogeen mogelijk waren. Door de grote etnische (taalkundige, religieuze, culturele)
verscheidenheid op het schiereiland moest dit proces wel gepaard gaan met zeer drastische en
ondemocratische procédé's (diverse vormen van etnische zuiveringen, discriminatie, gedwongen
assimilatie), zonder dat ze de gewenste resultaten opleverden: staten bleven minderheden bevatten en/of
claimden irredentas. Interne en internationale spanningen bleven bestaan.
In Joegoslavië werd in de jaren zestig en zeventig gepoogd de etno-culturele verscheidenheid in het
land en de diverse nationale belangen recht te doen door de staat te federaliseren. Het Joegoslavische
federale systeem had veel tekortkomingen, maar beoordeeld in het licht van toestanden in veel andere
multi-etnische staten (en niet alleen op de Balkan) verdient het Joegoslavische model, wat het luik
"nationaliteitenvraagstuk" betreft, grote waardering. De "nationale frustraties" van sommige volken in
Joegoslavië waren in feite het gevolg van het ideologische monopolie van het Joegoslavische communisme,
de bureaucratie en het economische dirigisme, veel méér dan van nationale ongelijkheid.
Op het einde van de jaren tachtig ging het Joegoslavische model op een tragische wijze te gronde. Het
multi-nationale, civiele Joegoslavië viel uit elkaar in etnisch-nationale staten. Bij de vestiging van deze
staten werd gebruik gemaakt van dezelfde ondemocratische en onmenselijke procédé's als elders op de
Balkan al eerder toegepast waren.
Het Joegoslavische federale systeem, dat met de grondwet van 1974 zijn beslag kreeg, kan getypeerd
worden als een ingewikkelde
327