Detrez De sloop van Joegoslavië - Linkeroever uitgevers

identiteit eveneens een stempel gedrukt: met name de Kroaten in het Dalmatische achterland en in
Bosnië hebben deels een Balkanese cultuur-historische achtergrond, terwijl de Serven in de Vojvodina
en de Bosnjakken in Bosnië de culturele invloed van Centraal- Europa ondergingen. Slechts een deel
van het katholieke Kroatië heeft door de eeuwen heen altijd tot het Habsburgse "Europa" behoort; het
andere deel heeft hetzelfde Osmaanse culturele verleden als Servië. De Serven zijn orthodox, maar het
populaire Servische nationale zelfbeeld gebaseerd op het heroïsche verzet tegen de moslim Osmanen,
gaat niet op voor de Serven in de Vojvodina. Die hebben net dezelfde cultuur-historische achtergrond
als de Kroaten. En de Bosnjakken in Bosnië voelen zich van alle moslims de meest "Europese".
Bosnjakken, Kroaten en Serven hebben dezelfde Tiefkultur, dezelfde gemeenschappelijke
volkscultuur. Die volkscultuur verschilt weliswaar en soms aanzienlijk van streek tot streek. Maar de
grenzen van de verspreidingsgebieden van de diverse cultuurelementen vallen niet samen met de
grenzen tussen de diverse religieuze of nationale gemeenschappen. De cultuurelementen zijn op een
vergelijkbare manier over gebied waar Bosnjakken, Kroaten en Serven leven verspreid als de dialecten
binnen het areaal van het CZS, in die zin dat bv. de distributie van de (i)je-, i- en e-kavische uitspraak
dezelfde soort van "gemeenschappelijkheid" en "eenheid" oplevert. Er is maar weinig typisch Bosnjaks
of Kroatisch of Servisch, in de zin dat het exclusief is voor één van de drie gemeenschappen, en
kenmerkend voor àlle leden van de gemeenschap (behalve op het vlak van de religie). Men vindt de
typisch Balkanese patriarchale humanitas heroica vooral in Servië, maar ook in het Kroatische
Hercegovina en Dalmatijnse achterland, zoals de typisch Habsburgse (klein)burgerlijke cultuur
dominant is in Kroatië, maar ook voorkomt bij de Serven in de Vojvodina.
ETNO-CULTURELE VS. NATIONALE IDENTITEIT
"De cultuurgebieden (Kulturraüme) vallen niet samen met de etnische grenzen (Volks- bzw. Stammesgrenzen)
tussen Slovenen, Kroaten, Serven, Bulgaren en Macedoniërs," constateert Matl (1966: 5) voor
de hele Balkan. "Dit geldt voor een hele reeks van elementen uit de archaïsch-patriarchale materiële en
geestelijke volkscultuur, maar ook voor processen van hoogculturele, bv. Byzantijnse, oriëntaalse en
westerse sedimentatie en hun nationale annexatie."
50