Detrez De sloop van Joegoslavië - Linkeroever uitgevers

politieke constructie, waarbinnen politieke, territoriale, economische, sociale en andere voor- en
nadelen in evenwicht gehouden werden. (Dat was althans de bedoeling.) De desintegratie van
Joegoslavië was het resultaat van de verstoring van deze evenwichten, als gevolg van een complex van
omstandigheden. De interessantse hebben te maken met centrifugale tendenzen, die federale staten met
etnisch-nationale deelstaten spontaan lijken te genereren. In zulke federatie escaleren alle politieke,
economische, sociale of andere meningsverschillen bijna automatisch en zonder noodzaak tot conflicten,
waarbij de nationale gemeenschappen in hun geheel tegenover elkaar staan. De accumulatie van
spanningen en frustraties is op den duur fataal voor het federale verband.
In Joegoslavië werd gepoogd de zieke te genezen door een grotere dosis toe te dienen van de stof die
de ziekte veroorzaakte: autonomie die niet geschraagd werd door de bekommernis om een efficiënter
bestuur en een efficiëntere samenwerking tussen de deelstaten, maar door een maximalistisch ideologisch
discours dat verwees naar het "recht" van de (etnische) natie op een eigen staat.
Joegoslavië wilde binnen het constitutionele kader van een civiele staat ruimte bieden voor de
ontplooiing van de diverse etno-culturele gemeenschappen. Het federaliseringsproces leidde er evenwel
toe dat de Joegoslaven zich hoe langer hoe meer gingen beschouwen als leden niet van de Joegoslavische
civiele natie en als burgers van Joegoslavië, maar als leden van hun respectieve etnisch-nationale
gemeenschappen en burgers van de bijbehorende deelstaat. Mede als gevolg van de territorialisering
van de politieke en culturele rechten van de nationale gemeenschappen konden de universele principes
van vrijheid en gelijkheid waarop de civiele natie gebaseerd was makkelijk ondergesneeuwd geraken
door de nationalistische principes van etno-culturele homogenisering, uitsluiting en geheiligd collectief
egoïsme. Helaas werden in het communistische Joegoslavië de universele principes in de praktijk gebracht
op een manier, die het vertrouwen in universalistische modellen voor lange tijd geschokt heeft en
op die manier zelf tot het succes van het nationalisme bijgedragen heeft. In de crisissituatie ontstaan na
de desintegratie van Joegoslavië vonden de nationalistische principes een bijzonder barbaarse toepassing.
De geringe moeite, die de internationale gemeenschap gedaan heeft om die federale staat, eventueel
in confederale vorm, te redden, en de vlotheid waarmee de deelstaten als onafhan-
328