Detrez De sloop van Joegoslavië - Linkeroever uitgevers

Deze situatie vormde een sterke motor achter het federaliseringsproces. "Door de volledige
autonomie van de nationale staten (d.w.z. de deelstaten, R. D.) te beschouwen als een garantie voor
hun geprivilegieerde positie," stelt Golubović (1992: 109), "hebben de nationale bureaucratiën de
trend naar desintegratie van de Joegoslavische staat in de hand gewerkt." De partij-elites in de
deelstaten drongen voortdurend aan op de uitbreiding van hun politieke bevoegdheden, in naam van
de democratie, of van het socialistisch zelfbestuur, of van een beter bestuur, of van de homogeniteit
van de bevoegdheden, of van de autonomie van de natie. Daarbij genoten ze de steun van een groot
deel van de bevolking, dat ofwel rechtstreeks materieel voordeel verwachtte, ofwel in de waan verkeerde
dat de uitbreiding van de bevoegdheden van de lokale politieke elite op een of andere manier
de hele natie ten goede zou komen. Of, zoals Janjić (1995: 34-5) het formuleert: "Het bureaucratisch
elitarisme, gebaseerd op het etatisme van repubieken of autonome gebieden, hulde alle
groepsbelangen in een nationaal kleedje. Zodra de status van een natie bereikt was, werden concrete
belangen verabsoluteerd en veranderd in de interne en externe determinant van de natie. Binnen de
natie waren dat de belangen van de bureaucratie en van de krachten die ermee verbonden waren.
Naar buiten toe ging het om de "authentieke" belangen van de natie zoals de bureaucratie die
invulde en, waar toepasselijk, als de belangen van de eigen (d.w.z. de nationale) werkende klasse. (
... ) Dergelijke gang van zaken in een land zo heterogeen als Joegoslavië droeg aanzienlijk bij tot de
confrontatie van belangen en de desintegratie op federaal niveau in de vorm van conflicten tussen
natiestaten."
NATIONALE EIGENHEDEN
Er bestond in Joegoslavië geen lichtzinnig optimisme over de nationaliteitenkwestie. De slogan
"broederlijkheid en eenheid" werd niet geacht een of andere realiteit te weerspiegelen, maar diende
als richtsnoer en nog meer als een bezwering. De CBJ was als de dood voor uitlatingen die
getuigden van nationalisme en op blijken van etnische onverdraagzaamheid stonden strenge
straffen.
De "officiële" Joegoslavische marxistische geschiedschrijving, waarvan Dedijer e.a. (1974) een
goed voorbeeld is, stelde het socialistische federale Joegoslavië voor als de bekroning van het
streven
166