Bekijk het PDF bestand. - digitale bibliotheek voor de Nederlandse ...

12
INLEIDING
doelmatigheid niet duidelijk zichtbaar is, achterwege
blijven. Op grond hiervan omschrijft Mayer
het spel als ,,een organisatie van deze werkzaamheid,
onafhankelijk van onze maatschappelijke onvolmaaktheden.
Het is de economisch belangelooze
werkzaamheid van de dierlijke aandrift tot bezigheid
en daardoor reeds van de dieren bekend."
De Duitsche wijsgeer Th. Ziegler meent eveneens:
,,Het lustgevoel als zoodanig in zijn meest oorspronkelijke
beteekenis is het uitgangspunt en het eenige
doel van het spel bij het kind." Ook Prof. Karl
Groos, ongetwijfeld de beste kenner van de spelen
bij dier en mensch, definieert het spel als ,,een handeling,
die alleen ter wille van haar zelf, dus zonder
bijbedoelingen, verricht wordt." Volgens hem
vormt het lustgevoel wel het meest oorspronkelijke
psychische verschijnsel, dat het spel vergezelt,
maar het mag niet als de eigenlijke oorzaak van het
spel opgevat worden. Deze oorzaak is, naar Groos
meent, bepaaldelijk bij de hoogere dieren en het
kind, te zoeken in de aanwezigheid van eenige erfelijke
en dus aangeboren instincten, die, vooral in
het jeugdstadium, zonder ernstige aanleiding in
werking treden en daardoor de verschijnselen te
weeg brengen, die wij spel noemen. Kirkpatrick ziet
in het spel ,,de neiging tot bepaalde vormen van
werkzaamheid, die voor het ras nuttig zijn geweest,
die echter door de spelers zelf zonder ernstig doel
worden uitgevoerd." Objectief, zegt hij, bestaat er
geen verschil tusschen arbeid en spel, subjectief echter
wel, daar het spel ter wille van zich zelf wordt
beoefend en alleen genot verschaft, de arbeid daarentegen
steeds met een bepaald doel wordt uitgeoefend
en een of ander te behalen voordeel beoogt.
Wil men de vraag beantwoorden, waarom het