Bekijk het PDF bestand. - digitale bibliotheek voor de Nederlandse ...

180 HOOFDSTUK X
melancholie, als gewoon, niet als ziekteverschijnsel,
behoort hiertoe en Ribot omschrijft de melancholie
van verliefden, dichters en kunstenaars als een
,,aangenaam genot van de droefenis." Eveneens is
het genot van het tragische er toe te rekenen en
reeds de Kerkvader Augustinus zegt in het*derde
boek van zijn ,,Belijdenissen": ,,Waarom wenscht
de mensch bedroefd te worden bij het gezicht van
het bejammerenswaardige en treurige, dat hij toch
zelf niet zou willen ondervinden? En toch wil de
toeschouwer droefheid bespeuren en deze droefheid
is zijn wellustHierbij treedt een medelijden op,
dat wel te onderscheiden is van het ware, d.w.z.
het moreele medelijden, en dat feitelijk niets anders
is dan het spel der innerlijke nabootsing, het
aesthetisch meeleven. Het genot van het tragische
is dan ook niets anders dan de lust aan sterke
prikkels.
Nog sterker uit zich de behoefte aan sterke
prikkels bij de verrassing, die op zichzelf een onaangenaam
gevoel vormt, maar waarbij genoten
wordt door den choc, die er mee gepaard gaat,
zooals in het hiervoren genoemde geval van het
kind en de kaars! Een spelend experimenteeren met
den choc heeft alleen plaats, als wij hem verwachten,
maar niet met zekerheid weten, wanneer en in
welken vorm hij zal optreden. Als men een lucifer
boven een vlam houdt, zal men bij de kleine explosie
des te meer schrikken, naarmate men met meer
spanning er op wachtte. Bij vele kinderspelen, b.v.
verstoppertje, vormt de combinatie van choc en verwachting
een hoofdbestanddeel van het genot, somtijds
ook is de choc het eenige doel van het spel,
zooals bij blindemannetje. Evenzoo berusten de
hazardspelen er voor een groot deel op. Men speelt