Bekijk het PDF bestand. - digitale bibliotheek voor de Nederlandse ...

DE PAEDAGOGISCHE BETEEKENIS VAN HET SPEL 269
cen spel aannemen. De vraag, hoever de onderwijzer
met dit laatste gaan mag, kan in het algemeen niet
beantwoord worden, omdat het daarbij voornamelijk
op de persoonlijkheid van den onderwijzer aankomt.
Hierbij speelt, evenals in zoo menig ander
geval, de kunst van opvoeden een veel grootere roi
dan de methode van opvoeden.
Ook in de tweede richting, die dus van het spel
een nuttig gebruik voor onderwijsdoeleinden wil
maken, vallen heel wat paedagogische zonden aan
te wijzen. Als verbindingslid tusschen spel en arbeid
kan het bezig h oud en gelden. Hieronder zijn die
speelachtige oefeningen te verstaan, waartoe het
.kind door zijn opvoeders wordt gebracht en die als
overgang moeten dienen van de absolute vrijheid
de ! r eerste levensjaren tot het geregeld onderwijs in
den leerplichtigen leeftijd. Op dit gebied hebben
vooral Froebel en Montessori zich zeer verdienste-
Jijk gemaakt. Dit bezig houden is geen zuiver spel
meer, omdat het doel te oefenen en leiding te geven
duidelijk op den voorgrond treedt; maar in het algemeen
staat het toch dicht bij het vrije spel. Wat
nu de vraag betreft, in hoeverre het spel door den
opvoeder aan paedagogische doeleinden kan dienstbaar
gemaakt worden, zonder het zuivere en vrije
speelkarakter verloren te doen gaan, hangt ook weer
veel af van het karakter en de eigenschappen van
den opvoeder. Ree'ds werd er op gewezen, dat vele
kinderen bij het spel zekere leiding niet kunnen
missen. Deze leiding kan in meer dan een opzicht
nuttig werken. Behalve dat zij n.l., waar noodig,
tot spelen aanspoort, kan zij er voor zorgen het
goede en nuttige te bevorderen en van den anderen
kant het schadelijke en onzedelijke tegen te gaan.
De aansporing om te spelen komt reeds bij die-