Bekijk het PDF bestand. - digitale bibliotheek voor de Nederlandse ...

DE PAEDAGOGISCHE BETEEKENIS VAN HET SPEL 26 5
vreugde, het oefent zoowel de lichamelijke als de
geestelijke vermogens en vormt een ontspanning
na de inspanning en nog meer na den dwang van
den arbeid. Het spel is het kind, evenals het dier,
aangeboren, werken daarentegen moet het leeren.
En nu vormt het spel een der beste middelen om
dit te leeren. Het kind stoot bij de meeste spelen op
hindernissen en moet allerlei op zich zelf onaangename
dingen doen, ten einde het gewenschte resultaat
te kunnen bereiken. De handeling in haar geheel
is spel, maar haar onderdeelen zijn arbeid.
Zoo wil het kind een vesting of kasteel bouwen,
maar het moet daartoe de steenen of houtblokken
samen slepen; het maakt een sneeuwpop, moet
daartoe echter eerst de sneeuw bijeen scheppen; het
wil vischjes vangen, maar moet vooraf aas zoeken
en somtijds een heel eind loopen. Het sjouwt met
planken, duwt een wagen voort en verricht allerlei
handelingen, die het op zich zelf erg vermoeiend
of vervelend zou vinden, als het geen spel was en
daardoor tot een genoegen worden. Zoo kan ook
voor volwassenen een inspannend werk tot een genot
vol spel worden. Een midden vorm tusschen spel
en arbeid vormen de gezelschapsspelen, daar zij een
min of meer geregeld verloop van werkzaamheden
en van herhalingen der zelfde handeling insluiten.
Kirkpatrick acht in onzen tijd met zijn
grootstadsleven en sterk doorgevoerde verdeeling
van den arbeid, waardoor slechts een klein deel der
krachten van den gezonden mensch bij zijn werk
verbruikt wordt, ook voor den volwassene de spelen
onmisbaar. ,,De mensch" zegt hij, ,,die niet op de
een of andere wijze speelt, ontaardt weldra."
In de prilste jeugd verricht het kind geen andere
handelingen dan spelen, en daar dit een aange-