Hedgefondsen en Private Equity in Nederland - Rijksoverheid.nl

48 | Hedgefondsen
• In het algemeen geen verplichting tot rapportage of registratie. Wel moeten hedgefondsen voldoen aan de
gebruikelijke wettelijke verplichtingen voor aandeelhouders. In de Verenigde Staten moet bijvoorbeeld een
ondernemingsbelang van 5% of meer gemeld worden bij de SEC (de zgn. D filings). Deze melding onthult de
identiteit van de koper, de onderneming, de grootte van het belang en het opgegeven doel ervan. In Nederland
geldt, via de Wet Melding Zeggenschap, een soortgelijke verplichting voor melding bij de Autoriteit Financiële
Markten (AFM).
• Een grote vrijheid in aan te houden activa en in te nemen posities. In het bijzonder maken hedgefondsen
vaak gebruik van short posities en derivaten, waardoor het mogelijk wordt het marktrisico te verkleinen of te
profiteren van koersdalingen. Daarnaast kunnen fondsen werken met geleend geld om relatief kleine prijsver-
schillen via de hefboomwerking verder uit te buiten.
• Absolute rendementsdoelstelling in plaats van relatief ten opzichte van een benchmark (zoals een marktindex).
• Beperkingen op inleg van nieuw vermogen en het onttrekken van middelen.
• Een beloningsstructuur met een zogenoemde performance-based fee, waarbij de manager een percentage
ontvangt van de gemaakte winst op beleggingen. Vaak gekoppeld aan de verplichting een deel van het eigen
vermogen in het fonds in te brengen.
• Recente jaren laten een sterke groei zien van funds-of-hedge funds gericht op kleinere particuliere beleggers.
Deze fondsen beleggen in een portefeuille van verschillende hedgefondsen.
In dit hoofdstuk wordt eerst, in paragraaf 4.2, een beschrijving gegeven van de hedgefonds-sector wereldwijd,
met aantallen fondsen en het beheerde vermogen. Hierbij gaan we wat uitgebreider in op de beschikbare data-
bronnen, hun representativiteit en mogelijke andere problemen die tot vertekeningen kunnen leiden. Vervolgens
wordt aandacht besteed aan de verschillende strategieën of stijlen die hedgefondsen kunnen volgen en aan de
vraag welk deel van de fondsen als activistische aandeelhouder optreedt. Paragraaf 4.3 betreft een uitgebreid
literatuuronderzoek naar de micro-economische en macro-economische effecten van hedgefondsen. In het
bijzonder wordt gekeken naar de effecten van hedgefondsen op de beleggingsportefeuille, naar de macro-eco-
nomisch effecten, in het bijzonder wat betreft de stabiliteit van het financiële systeem, en naar de effecten van
aandeelhoudersactivisme bij hedgefondsen. Paragraaf 4.4, tenslotte, bespreekt de actieve rol van hedgefondsen
in Nederland.
4.2 Kengetallen en beleggingsstrategieën
4.2.1. Korte historie
Naar verluidt werd het eerste hedgefonds in 1949 opgericht door Alfred W. Jones. Hij combineerde $ 40.000 van
zijn eigen vermogen met $ 60.000 van andere welvarende individuen en belegde hiermee in aandelen, afgedekt
door short posities in andere aandelen. Dit fonds, dat tot in de jaren zeventig van de vorige eeuw opereerde,
haalde jarenlang goede rendementen, vrijwel volledig onzichtbaar voor de financiële pers en het grote publiek
(totdat in 1966 Fortune een artikel aan hem wijdde) 0 . De juridische structuur, in combinatie met een beloning
voor Jones die 20% bedroeg van het behaalde rendement, stond model voor veel hedgefondsen die later zijn
opgericht (zie Lhabitant, 2002).
Tot het begin van de jaren tachtig van de vorige eeuw bleef het aantal hedgefondsen wereldwijd beperkt tot enke-
le honderden. Sindsdien is deze sector sterk en vrijwel onophoudelijk gegroeid. Jaarlijks worden er grote aantallen
nieuwe fondsen geïntroduceerd, hoewel daar ook een niet te verwaarlozen aantal fondsen staat dat geliquideerd
wordt. Zo werd de sector in 1998 opgeschrikt door het falen van Long Term Capital Management (LTCM), opgericht
door John Meriwether (voorheen werkzaam bij Salomon Brothers) met medewerking van Nobelprijswinnaars
0 C. Loomis, “The Jones nobody keeps up with”, Fortune, April 66.