Beeldvorming van VROUWEN & MANNEN IN DE ... - igvm - Belgium

More documents

Recommendations

Info

24 Effectenonderzoeken Sociale vergelijking Volgens de sociale-vergelijkingstheorie (social comparison theory) van Leon Festinger doen mensen kennis op over zichzelf, hun mogelijkheden, meningen en houdingen door zich met anderen te vergelijken. 13 Hoewel Festinger zijn sociale-vergelijkingstheorie ontwikkelde met betrekking tot individuen binnen een groep, werd er vrij snel van uitgegaan dat ze ook toepasselijk was op situaties waarin individuen zich vergelijken met leden uit andere groepen of met sociale categorieën van mensen waarmee een sociale status wordt gedeeld, maar waarmee geen interactie wordt vertoond. 14 Modellen in advertenties kunnen als zo’n categorie worden beschouwd. 15 Hoewel Festinger erop wees dat individuen weinig geneigd zijn zich te vergelijken met individuen die te veel van hen verschillen, menen andere onderzoekers dat advertenties die mensen in een sterk contrasterende situatie in beeld brengen, bv. mensen die zeer aantrekkelijk of gelukkig zijn of die in grote luxe leven, toch in staat zijn om een sociale vergelijking af te dwingen, 16 en op die manier iemands zelfbeeld en gevoel van eigenwaarde te beïnvloeden. 17 In de tevredenheidstheorie (satisfaction theory) wordt de uitkomst geanalyseerd van de vergelijkingsprocessen, waarbij de graad van tevredenheid volgt uit een bewuste of onbewuste vergelijking met een of andere waargenomen norm, bv. een prestatienorm, een norm voor een bepaald uiterlijk kenmerk, een norm voor een intieme relatie, een bezit of eigendom, een houding, een mening, enzovoort. Is het resultaat van de vergelijking positief, omdat wat het individu heeft bereikt gelijk is aan de waargenomen norm of die overtreft, dan is er sprake van tevredenheid. Wordt de norm niet gehaald, dan ligt ontevredenheid in het verschiet, vooral als het behalen van de waargenomen norm heel belangrijk wordt geacht. 18 Om zichzelf te evalueren gebruiken individuen niet alleen verschillende normen of standaarden, maar kunnen al dan niet tijdelijke veranderingen in de sociale omgeving ervoor zorgen dat die normen cognitief aan belang winnen. 19 In dit verband wordt ook gesproken over ‘afgedwongen’ vergelijking. 20 In het kader van empirisch onderzoek naar reclame-effecten op het zelfbeeld en de gevoelens van eigenwaarde, dient hiermee rekening te worden gehouden. In dit kader kan een recente blootstelling aan advertenties ertoe leiden dat aantrekkelijke modellen (tijdelijk) meer opvallen en dat daarmee de schoonheidslat (tijdelijk) hoger wordt gelegd. Dit effect is al meermaals vastgesteld. Mannen die, net nadat ze naar een aflevering van Charlie’s Angels hadden gekeken, foto’s voorgelegd kregen van gemiddeld aantrekkelijke modellen, beoordeelden die vrouwen veel lager dan de groep mannen die vooraf naar een ander programma hadden gekeken. 21 Hetzelfde resultaat werd genoteerd bij het voorleggen van naaktfoto’s van gemiddeld aantrekkelijke vrouwen aan een groep mannen en vrouwen die eerst naar naaktfoto’s hadden gekeken in Playboy en Penthouse en aan een groep die vooraf naar abstracte kunst had gekeken. 22 Uit deze studie bleek bovendien dat mannen die naar naaktfoto’s in mannenbladen hadden gekeken na afloop ook de aantrekkelijkheid van hun eigen vrouwelijke partner lager beoordeelden dan mannen die naar abstracte kunst hadden gekeken. Hoe lang dit effect bleef duren, werd evenwel niet onderzocht. lichaamStevredenheid en eigenwaarde van vrouwen Er werd niet alleen onderzocht hoe individuen andere individuen percipiëren, maar ook hoe individuen zichzelf waarnemen. Individuen vormen een beeld over zichzelf door hun eigen prestaties en meningen te vergelijken met die van anderen. Niettemin stellen onderzoekers vast dat iemands zelfbeeld, wanneer dat eenmaal is gevormd, nog weinig onderhevig is aan verandering en bijgevolg vrij stabiel blijft, zeker na de adolescentie. 23 De perceptie van de eigen lichamelijke
aantrekkelijkheid of eigen verschijning maakt deel uit van het zelfbeeld en komt bijgevolg ook hoofdzakelijk tot stand vóór het individu volwassen is. Dit gebeurt door het eigen uiterlijk te vergelijken met dat van anderen en te leren van de reacties van volwassenen of leeftijdsgenoten op hoe we er uitzien. Marsha Richins meent daarom dat kinderen, die veelvuldig aantrekkelijke modellen in reclame zien, die informatie een rol laten spelen bij het vormen van hun zelfbeeld over lichamelijke schoonheid. Maar op latere leeftijd is het zien van aantrekkelijke modellen ‘oud nieuws’ en biedt het weinig nieuwe informatie om het zelfbeeld nog significant te kunnen beïnvloeden. 24 Ook Philip Myers en Frank Biocca menen dat het lichaamsbeeld op jonge leeftijd vrij elastisch is, maar dat het met het ouder worden stabieler wordt. 25 Toch blijft het zelfbeeld, met inbegrip van de manier waarop we onze uiterlijke schoonheid percipiëren, onderhevig aan schommelingen rond een bepaalde basislijn. 26 Net zoals de waarneming van de uiterlijke schoonheid van anderen wordt beïnvloed door omstandigheden – we verwijzen naar de proefpersonen die naaktfoto’s van aantrekkelijke vrouwen te zien kregen –, kunnen omstandigheden ook invloed uitoefenen op de perceptie van het eigen lichaam. De resultaten van Richins’ onderzoek onder jongvolwassen vrouwen wijzen in die richting: 27 1. Jongvolwassen vrouwen vergelijken hun mate van uiterlijke schoonheid met die van modellen in de reclame. 2. De lichaamstevredenheid van vrouwelijke kijkers vermindert, althans tijdelijk, na het zien van advertenties met geïdealiseerde beelden van lichamelijke schoonheid. 3. Jongvolwassen vrouwen leggen wat hun eigen schoonheid betreft, althans tijdelijk, de lat hoger na het zien van advertenties met geïdealiseerde beelden van lichamelijke schoonheid. 4. De schoonheid van de eigen verschijning wordt, althans tijdelijk, lager ingeschat na het zien van advertenties met geïdealiseerde beelden van lichamelijke schoonheid. Het onderzoek van Myers en Biocca bevestigt deze resultaten, maar voegt er een aantal bevindingen aan toe. 28 Jonge vrouwen vertonen inderdaad de neiging om hun eigen lichaam te vergelijken met dat van aantrekkelijke modellen uit de reclame, maar Myers en Biocca stellen dat de jonge vrouwen zich na het zien van de reclamebeelden slanker voelden, tenminste in eerste instantie. Ze leken zich in te leven in het ideale lichaam dat de reclame toonde en het op zichzelf te projecteren. Dat gaf hen volgens Myers en Biocca een euforisch gevoel, maar eenmaal terug met de voeten op de grond verminderde de lichaamstevredenheid. Hoewel ook andere studies erop wijzen dat blootstelling aan beelden van geïdealiseerde vrouwenlichamen in reclame bij jonge vrouwen aanleiding kan geven tot verminderde lichaamstevredenheid en eigenwaarde, 29 blijven deze vaststellingen een bron van controverse. De vraag hierbij is echter: leidt vergelijking tot ontevredenheid of leidt ontevredenheid tot vergelijking? Het is namelijk best mogelijk dat ontevreden personen meer oog hebben voor wat mooi is in reclame, dan personen die tevreden zijn met hun lichaam. ‘Als ik naar een model kijk in reclame, kijk ik altijd naar haar armen omdat die van mij zo lelijk zijn’. 30 Dit laatste wordt bevestigd door het onderzoek van Leslie Heinberg en Kevin Thompson. Het viel deze onderzoekers op dat mediabeelden waarin het slankheidsideaal wordt getoond vooral werden opgemerkt door vrouwen die een lagere lichaamstevredenheid vertonen. Enkel een bepaalde subcategorie van jonge vrouwen zou bijgevolg worden beïnvloed door het schoonheidsideaal in de media, met name de vrouwen die er gevoelig voor zijn of die er open voor staan. 31 De mate van zelfmonitoring, of de mate waarin een persoon is geneigd om zich met anderen te vergelijken, zou hierbij doorslaggevend zijn. 32 Ander onderzoek toont een duidelijke samenhang tussen lichaamstevredenheid en de leeftijd bij vrouwelijke respondenten: hoe ouder, hoe meer tevreden ze zijn over hun lichaam, en over alle aspecten daarvan. 33 Er blijkt ook een samenhang te zijn tussen lichaamstevredenheid en 25
Page 1: Rapport Beeldvorming van vrouwen &
Page 4 and 5: 4 Inhoud voorwoord . . . . . . . .
Page 6 and 7: 6 Voorwoord De problematiek van het
Page 8 and 9: 8 Inleiding In 1963 publiceerde de
Page 10 and 11: 10 Inhoudsanalyses Hoofdstuk 01 Inh
Page 12 and 13: 12 Inhoudsanalyses In de advertenti
Page 14 and 15: 14 Inhoudsanalyses tabel 1. aandeel
Page 16 and 17: 16 Inhoudsanalyses grafiek 1. evolu
Page 18 and 19: 18 Inhoudsanalyses nog geen diepgaa
Page 20 and 21: 20 Inhoudsanalyses 1 Friedan, B. (1
Page 22 and 23: 22 Effectenonderzoeken Hoofdstuk 02
Page 26 and 27: 26 Effectenonderzoeken opleiding: h
Page 28 and 29: 28 Effectenonderzoeken ook dit verb
Page 30 and 31: 30 Effectenonderzoeken Doordat het
Page 32 and 33: 32 Effectenonderzoeken Rosewarne ga
Page 34 and 35: 34 Effectenonderzoeken illustratie
Page 36 and 37: 36 Effectenonderzoeken 1 Polivy, J.
Page 38 and 39: 38 Klachtenonderzoek Hoofdstuk 03 K
Page 40 and 41: 40 Klachtenonderzoek tabel 2. soort
Page 42 and 43: 42 Klachtenonderzoek niet het risic
Page 44 and 45: 44 Klachtenonderzoek tabel 3. aanta
Page 46 and 47: 46 Klachtenonderzoek de JEP doorges
Page 48 and 49: 48 Klachtenonderzoek De rechter bas
Page 50 and 51: 50 Opinieonderzoek illustratie 3. d
Page 52 and 53: 52 Opinieonderzoek In het eerste de
Page 54 and 55: 54 Opinieonderzoek tabel 4. Schemat
Page 56 and 57: 56 Opinieonderzoek tabel 5. Schemat
Page 58 and 59: 58 Opinieonderzoek grafiek 4. Mate
Page 60 and 61: 60 Opinieonderzoek tabel 7. rangord
Page 62 and 63: 62 Opinieonderzoek grafiek 7. ‘Po
Page 64 and 65: 64 Opinieonderzoek illustratie 4. S
Page 66 and 67: 66 Opinieonderzoek grafiek 11. recl
Page 68 and 69: 68 Opinieonderzoek 70% 60% 50% 40%
Page 70 and 71: 70 Opinieonderzoek 60% 50% 40% 30%
Page 72 and 73: 72 Opinieonderzoek grafiek 20. recl
Page 74 and 75:
74 Opinieonderzoek tabel 10. reclam
Page 76 and 77:
76 Opinieonderzoek grafiek 24. het
Page 78 and 79:
78 Opinieonderzoek grafiek 28. een
Page 80 and 81:
80 Opinieonderzoek tabel 12. Sector
Page 82 and 83:
82 Opinieonderzoek 1 De liedtekst v
Page 84 and 85:
84 JEP Hoofdstuk 05 Jury voor Ethis
Page 86 and 87:
86 JEP De beslissing die de jury ne
Page 88 and 89:
88 JEP Illustratie 6. schematische
Page 90 and 91:
90 JEP reclamecodes (IKK) als de na
Page 92 and 93:
92 JEP De samenstelling van een kla
Page 94 and 95:
94 Reclamecodes m/v Hoofdstuk 06 Re
Page 96 and 97:
96 Reclamecodes m/v a. controversie
Page 98 and 99:
98 Reclamecodes m/v • Rekening ho
Page 100 and 101:
100 Reclamecodes m/v illustratie 7.
Page 102 and 103:
102 Reclamecodes m/v maleisische co
Page 104 and 105:
104 Reclamecodes m/v ‘Advertiseme
Page 106 and 107:
106 Reclamecodes m/v ontwikkeld. Ma
Page 108 and 109:
108 Reclamecodes m/v dat in 2006 we
Page 110 and 111:
110 Reclamecodes m/v wEtgEving: vri
Page 112 and 113:
112 Reclamecodes m/v 1 Boddewyn, J.
Page 114 and 115:
114 Besluit en denkpistes Hoofdstuk
Page 116 and 117:
116 Besluit en denkpistes denkpiste
Page 118 and 119:
118 Besluit en denkpistes Het klach
Page 120 and 121:
120 Besluit en denkpistes Een bijko
Page 122 and 123:
122 Besluit en denkpistes 2. Het sa
Page 124 and 125:
124 Bibliografie Gedrukte bronnen
Page 126 and 127:
126 ded consequence of idealized ad
Page 128 and 129:
128 • Richins, M.L. (1991). ‘So
Page 130 and 131:
130 elektronische bronnen • EASA
show all

Beeldvorming van VROUWEN & MANNEN IN DE ... - igvm - Belgium

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?