monitor racisme extremisme 5 - Buro Jansen & Janssen

Racistisch en extreem-rechts geweld 52 Racistisch en extreem-rechts geweldCruciaal in het jaar 2001 waren de terroristische aanslagen in de VerenigdeStaten: direct na 11 september deden zich in ons land tal van vijandige incidentenvoor die gericht waren tegen moslims en objecten van moslims. Dezevoorvallen varieerden van pesterijen en scheldpartijen tot brandstichtingen envernielingen. Medio oktober was een reeks gevormd van in totaal vele tientallenincidenten. Daarnaast zijn er incidenten geweest waarbij er geen klip enklaar verband met ‘11 september’ kon worden gelegd, terwijl zo’n verband weldenkbaar is. Dit geldt bijvoorbeeld voor de toegenomen activiteiten van extreem-rechtsezijde en voor enkele vernielingen met een antisemitische achtergrond.De ‘islamofobe’ voorvallen zijn waarschijnlijk voor een deel gestimuleerd dooruitingen van begrip en sympathie voor de aanslagen van de zijde van islamitischejongeren, waarbij vooral de ‘feestvierende Marokkanen’ in Ede zijn opgevallen.Voorts zijn er ernstiger incidenten geweest, zoals pogingen tot brandstichtingin christelijke kerken. Naast woede was er angst, zoals bij islamitischeouders die uit voorzorg dagenlang hun kinderen van school hielden. Deserie incidenten duurde tot eind november, begin december om vervolgens vrijsnel weg te ebben.De kortstondige, maar hevige reeks van gewelddadigheden van na 11 septemberis blikbepalend geweest voor het jaar 2001.Sedert begin jaren negentig wordt getracht systematisch inzicht te krijgen inde problematiek van racistische en extreem-rechtse gewelddadige incidenten,met name via het onderzoeksproject Monitor racisme en extreem-rechts. 1 In devierde rapportage – verschenen in december 2001 – werden de gewelddadigeincidenten in de jaren 1999 en 2000 onder de loep genomen. Hier zal met nameworden ingegaan op de aard en omvang van de incidenten in het jaar2001. Voor het jaar 2002 – waarover nog geen statische gegevens beschikbaarzijn – zullen enkele trends worden belicht.2.1 Definiëring en afbakeningOver de vraag wat racistisch geweld is, en wat extreem-rechts geweld, lopen demeningen nogal uiteen. Ook statistische gegevens over deze verschijnselen,voor zover voorhanden, roepen vaak discussie op, onder andere vanwege dezogenaamde underreporting: het probleem dat slechts een deel van het ver-1 Zie Buijs & Van Donselaar, 1994; Bol & Wiersma, 1997; Van Donselaar, 1993,1995, 1996, 1997, 1998, 2000; Van Donselaar & Rodrigues, 2001; Schoppen,1997.