monitor racisme extremisme 5 - Buro Jansen & Janssen

32 Racistisch en extreem-rechts gewelddoeld – een aanjagende rol. Via de media nemen potentiële daders kennis vanracistische acties van anderen, imiteren die en zien vervolgens hun eigen acties‘beloond’ doordat de media daar aandacht aan schenken. De reeks die zoontstaat berust op daderschap van verschillende personen. Navolging en imitatiekunnen tot ver over de landsgrenzen reiken.Een daarnaast voorkomend verschijnsel is de meer directe reeks: een serievoorvallen die gepleegd worden door dezelfde dader(s).Uit Brits onderzoek blijkt dat veel slachtoffers van racistische geweldplegingmeer dan eens slachtoffer zijn. Naast meervoudig slachtofferschap komt hetvoor dat leden van etnische groepen menen dat zij doelwit zijn van een georganiseerdecampagne. Dat kan inderdaad het geval zijn, maar veel vaker berustde reeks op imitatie en wordt dus veroorzaakt door verschillende daders.Het seriële karakter van racistisch geweld maakt dat het verschijnsel een uitgesprokensociale dimensie krijgt, met name op het niveau van de slachtoffers.Naast effecten op het individuele slachtoffer zijn er (emotionele) effecten op degroep waartoe het slachtoffer behoort.Racistisch geweld kan – vooral via de massamedia – leiden tot de verbreidingvan sterke emoties, vooral angst en woede, bij leden van allochtone etnischegroepen. In bepaalde gevallen kan de ‘omgeving’ van het slachtoffer zeer ruimzijn. Aanslagen in het ene land kunnen in het andere aanleiding zijn tot hetnemen van voorzorgen of tot protestacties.Zoals gezegd spelen de nieuwsmedia – en internet! – een belangrijke rol bij racistischen extreem-rechts geweld, vooral op de sociale dimensies van dezeverschijnselen. Anders dan in het voorgaande wellicht is gesuggereerd gaat hetniet alleen om een stimulerende invloed, maar ook om een remmende werking.In de wetenschappelijke literatuur – met name die over terrorisme – betreft dithet onderscheid gemaakt tussen enerzijds ‘facilitating’ en ‘inhibiting mechanisms’en anderzijds ‘reinforcing’ en ‘calming down effects’. Oftewel: enerzijdsbevorderende/stimulerende invloeden, zoals imitatie en navolging, en anderzijdsbelemmerende/remmende invloeden, zoals ontmaskering van de dadersen mobilisatie van protest en van tegenmaatregelen. 302.8 De schade naar ernst en omvangOmdat het grootste deel van racistische en rechts-extremistische gewelddadigevoorvallen min of meer verborgen blijft, kunnen algemene uitspraken over deomvang en ernst van de schade slechts met weinig precisie worden gedaan.Systematische gegevens over de schade bij de voorvallen die wel bekend zijngeworden zijn niet voorhanden. Voor de individuele slachtoffers geldt tot opzekere hoogte wat in het algemeen geldt voor slachtoffers van geweldpleging.30 Zie voor een uitvoerige bespreking Van Donselaar, Claus & Nelissen, 1998; VanDonselaar, 2000.