monitor racisme extremisme 5 - Buro Jansen & Janssen

68 Het extreem-rechtse en racistische gehalte van LPF/Leefbaar-stromingland voor de X-landers’ ziet hij als een goed voorbeeld van ‘nationalisme’ en ‘nationaal-populisme’.Met evenveel recht kan de slogan worden verbonden met racistischprotest tegen niet-blanke immigratie. En hoe moeten deze issues met extreem-rechtsin verband gebracht worden? Gaat het om de organisatorische, ideologischeof electorale kant van de zaak, om de leiders, de activisten of om demassale aanhang? Om welke activiteit gaat het, de verspreiding van propaganda,het provoceren van politieke tegenstanders, om pogingen de aandacht van denieuwsmedia te trekken of juist die van de justitie te ontlopen? Dergelijke vragen,die zonder enige moeite aan de sociale werkelijkheid kunnen worden ontleend,blijven onbeantwoord.De bekende wetenschapsfilosoof Karl Popper placht tijdens colleges aan zijn studentente zeggen: ‘Zo, en gaat u nu maar waarnemingen doen!’ Daarop zweeg hij.Na een tijdje was er altijd iemand die vroeg: ‘maar wát moeten wij dan waarnemen?’Dan zei Popper: ‘Juist, dàt is nou precies de vraag waar alles om draait’.De antropoloog Anton Blok worstelde met de definiëring van het verschijnselmaffia. Als motto kiest hij een citaat van Nietzsche: 25(…) alle Begriffe, in denen sich ein ganzer Prozesz semiotisch zusammenfaszt,entziehen sich der Definition; definierbar ist nur das, was keine Geschichtehat.In Het fascisme - een tussenbalans (1975) ontvouwt Von der Dunk een aan zowelPopper als Nietzsche verwante gedachtegang over de vraag wat onder fascismemoet worden verstaan:Ligt het wezenlijke in de genesis of in de verschijningsvorm of in de functie ofin de resultaten van het fascisme? Ligt het in de ideologie of in de attitude? Inwat de fascisten willen of in wat ze tenslotte doen of bereiken? Wordt een individu(en dus evengoed een groep van individuen) bovenal bepaald door zijndoelstellingen en intenties of door zijn gedrag en prestaties, die bovendien altijdweer een reactie zijn op een gegeven constellatie? Hoe groot is de vrijheidvan de handelende enkeling in de historie? In hoeverre wordt zijn vrijheiddoor collectieve factoren, door materiële en sociale gegevens ingeperkt? Het isduidelijk dat al deze vragen meespelen bij de benadering en beoordeling.Op bondige en treffende wijze worden hier de vragen opgeworpen die tezamenhet probleem van een algemene definiëring en interpretatie vormen. Met Von derDunk menen wij dat men voor interpretatie afhankelijk is van definiëring en omgekeerd.Extreem-rechts valt op zoveel manieren te benaderen en te beoordelendat het ondoenlijk is om te komen tot een algemene, universele definiëring vanhet verschijnsel. De verschillende benaderingen en beoordelingen van het verschijnselrechts-extremisme leiden tot navenant uiteenlopende definiëringen eninterpretaties. De uiteenlopende definiëringen en interpretaties van het verschijnsel‘extreem-rechts’ hoeven elkaar niet per se uit te sluiten en kunnensoms naast elkaar bestaan. Een consequentie van deze zienswijze is dat men eenen hetzelfde verschijnsel, afhankelijk van de gekozen benadering, met wisselendetermen kan aanduiden. Er is wel een praktisch probleem, namelijk de behoefteaan een beknopt en overkoepelend etiket, een vlag die de lading zo’n beetje dekt.25 Blok, 1975: 87.