monitor racisme extremisme 5 - Buro Jansen & Janssen

Het extreem-rechtse en racistische gehalte van LPF/Leefbaar-stroming 69Welnu, voor dit doel kennen wij geen betere oplossing dan het hanteren van determ ‘extreem-rechts’.In ons onderzoek – in casu de Monitor racisme en extreem-rechts – ligt het accentbehalve op extreem-rechts tevens op ‘racisme’. De discussies over de vraagwat hier onder moet worden verstaan vertonen een frappante gelijkenis met dieover fascisme. Ook hier draait het voornamelijk om de vraag: wat is essentieel?En ook hier zijn definiëring en interpretatie onlosmakelijk met elkaar verbonden.Beide termen hebben een lange historie en zij hebben een ‘strijdfunctie’ gekregen.Zij behoren, om met Von der Dunk te spreken, tot de minst begeerde etiketten.Wie ze opgeplakt krijgt, zal zich daar als regel tegen trachten te verweren.Pim Fortuyn en veel van zijn aanhangers hebben dat ook gedaan. Mede door delange historie hebben beide begrippen een aanzienlijke verruiming ondergaan, ofbeter: juist de vraag in hoeverre nieuwe verschijnselen van de oude etikettenkunnen worden voorzien, staat telkens weer ter discussie. Een belangrijke controversein zowel het racisme- als ook het extreem-rechts-debat is er een tussende ‘rekkelijken’ en ‘preciezen’.Bij ‘racisme’ betreft het met name de vraag in hoeverre de term racisme al danniet uitsluitend gereserveerd moet worden voor biologistische redeneringen,waarin het ene ‘ras’ – meestal het eigen – hoger wordt gewaardeerd dan het andere.26 De standpunten van beide kampen kunnen worden geïllustreerd aan dehand van de volgende uitspraken die aan de Nederlandse praktijk zijn ontleend.1. ‘Allochtonen moeten Nederland uit omdat zij tot een inferieur ras behoren datniet vermengd mag worden met het onze.’2. ‘Allochtonen moeten Nederland uit omdat hun cultuur onverenigbaar is metde onze.’3. ‘Allochtonen moeten Nederland uit omdat zij anders zijn.’4. ‘Allochtonen moeten Nederland uit.’5. ‘Nederland voor de Nederlanders.’6. ‘Vol is vol.’7. ‘Ik zeg niet dat Nederland vol is, maar het is wel druk.’Door de ‘preciezen’ zal alleen de eerste uitspraak als racistisch worden gekwalificeerd,de tweede als ‘etnocentrisch’ en de derde, vierde en vijfde wellicht als‘xenofoob’ of ‘populistisch’. En de zesde en zevende? Die kunnen in dit verbandalleen maar afhankelijk van de context worden geïnterpreteerd.In de ogen van de ‘rekkelijken’ daarentegen kunnen misschien wel alle zeven uitsprakenals racistisch worden bestempeld, mits zij qua intentie aan elkaar gelijkzijn. De uitspraken hebben het karakter van een schaal die loopt van extreemnaar gematigd. Maar men kan zich op deze schaal niet vrijelijk bewegen zonderin moeilijkheden te raken, althans niet in het openbaar. Om problemen te vermijden– bijvoorbeeld een negatief stigma door de nieuwsmedia of een aanvaringmet de strafrechter – wordt de racistische politieke boodschap veelal in verhulde26 Zie voor samenvattingen van debatten over deze thematiek Barker, 1981 en Miles,1982.